زندگینامه حاجی ارزگانی؛ فرمانده جهادی و فعال سیاسی
قربان علی ارزگانی معروف به«حاجی ارزگانی»، فرزند میرزا محمد عیسی در سال ۱۳۳۷ش / ۱۹۵۸م ، در قریه باغچار از توابع ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان به دنیا آمد. او از پای یکی زرک ، طایفه قلندر و طایفه هزاره دای چوپان ارزگان قدیم است.
پدرش کارمند دولتی بود و به خاطر شغلش در سال ۱۳۴۳ ش به هلمند منتقل شد و قربان علی نیز همراه پدر و سایر اعضای خانواده به این ولایت مهاجرت کرد. او تحصیلات ابتدایی را در همان جا گذراند و در جوزای سال ۱۳۵۷ ش از صنف دوازدهم لیسه مسلکی زراعت هلمند فارغ شد. در سال ۱۳۹۳ ش در رشته علوم سیاسی از مؤسسه تحصیلات عالی ناصر خسرو نیلی لیسانس گرفت. وی علاوه بر فارسی به زبان پشتو نیز مسلط است ارزگانی .(۱۳۹۶
ارزگانی در زمستان سال ۱۳۵۹ ش به ایران مهاجرت کرد و فعالیتهای سیاسی و جهادی خود را با سازمان روحانیت و جوان افغانستان (رجا) آغاز کرد (عبدلی رحیمی (۲۷۲). ارزگانی در سال ۱۳۶۱ ش از زمانی که احزاب و سازمانهای سازمان رجا اسلام مکتب توحید فداییان اسلام، جنبش اسلامی و فداییان امت مسلمان افغانستان با هم متحد شدند و ائتلاف جبهه متحد انقلاب اسلامی افغانستان را تشکیل دادند تا اواخر سال ۱۳۶۴ ش در بخش فرهنگی در دفتر مرکزی این جبهه در تهران انجام وظیفه می کرد. همچنین در سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۴ ش در ولایات هرات فراه نیمروز و هلمند سفرها و مأموریتهای کاری متعددی داشت.
ارزگانی در اوایل سال ۱۳۶۵ ش به عنوان مسئول و فرمانده عمومی پایگاه سیدالشهدا مربوط جبهه متحد انقلاب اسلامی افغانستان در مرکز ارزگان خاص تعیین شد و تا اواخر سال ۱۳۶۹ ش در همین پایگاه انجام وظیفه کرد. او در این سالها به منظور تبادل تجارب و ایجاد هم سویی بین گروه های جهادی مناطق مرکزی و مناطق دیگر دو بار به مرکز تیرین کوت و ولایت قندهار سفر کرد. همچنین سفرهای متعددی به ولسوالیهای اجرستان، مالستان جاغوری قره باغ و ناهور، حصه اول و دوم بهسود، شینوار غوربند و دره ترکمن، ولسوالی یکه اولنگ و مرکز ولایت بامیان داشت. او در سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۶۹ ش که پشتونها به مناطق هزاره نشین در مرکز ولسوالی ارزگان خاص و قریه جات اطراف آن حمله کرده بودند در مرکز ولسوالی و قریه جات باغچار و سیرو و در بعضی مواقع از کاریز و کندلان تا حسینی و آوپرو نقش فعالی داشت (همان)
ارزگانی با تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۸ ش که خود او نیز در تشکیل آن نقش داشت، در ابتدا به عنوان عضو علی البدل و یک سال بعد به عنوان عضو اصلی شورای مرکزی آن پذیرفته شد. از اوایل سال ۱۳۷۰ ش تا اواخر سال ۱۳۷۲ ش در بخش فرهنگی دفتر مرکزی حزب وحدت در ولایات فراه، نیمروز و هلمند مأموریت هایی انجام داد. همچنین از ماه حمل سال ۱۳۷۳ ش تا ماه سنبله همان سال در غرب کابل در کنار عبدالعلی مزاری حضور داشت و از نزدیک شاهد وقایع و حوادث بود (همان)
ارزگانی علاوه بر ریاست شورای ولایتی حزب وحدت اسلامی افغانستان در ولایت هلمند از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹ ش، در سال های ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ ش مسئول دفتر سیاسی نمایندگی حزب وحدت اسلامی افغانستان در شهر قم نیز بود. در عین حال مأموریت هایی از جانب حزب در ولایات قندهار، فراه، نیمروز و همچنین کشور پاکستان انجام داد. در ضمن اینکه در آن وضعیت حساس به منظور حفظ ارتباط با مرکزیت حزب و انتقال پیام های جدید و اجرایی کردن آن در حوزه مأموریت بین شهر لشکرگاه تا مرکز حزب در بامیان نیز رفت و آمدهایی داشت (همان)
حاجی ارزگانی در سال ۱۳۸۳ ش با کسب ۱۰ هزار رأی به عنوان نفر دوم وارد شورای ولایتی هلمند شد موجانی و همکاران ۱۳۹۴ (۳۳۴) و از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۸ ش معاون شورای ولایتی هلمند بود. همچنین بین سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸ ش سه سال معاون و چهار سال رئیس شورای شیعیان ولایت هلمند بود (همان)
ارزگانی در حمل سال ۱۳۸۹ ش به عنوان والی دای کندی تعیین شد و تا ثور سال ۱۳۹۲ ش در این منصب ایفای وظیفه کرد. او دستاوردهای دوران فعالیتش به عنوان والی -دای کندی را در کتابی به نام دای کندی بین سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ ش که در کابل چاپ شده به طور مشروح آورده است (همان). ارزگانی جزء انجمن والیان افغانستان و مؤسس و صاحب امتیاز لیسه خصوصی استقلال در ولایت هلمند است.
فعالیت ها و خدمات:
برخی دیگر از فعالیتهای فرهنگی سیاسی و اجتماعی و پستهای او عبارت اند از:
۱. شرکت در لویه جرگه های اضطراری لویه جرگه قانون اساسی، لویه جرگه ملی مشورتی صلحلویه جرگه عنعنوی سالهای ۱۳۹۰ و ۱۳۹۲ ش.
۲. سفر رسمی به دعوت وزارت خارجه بریتانیا به آن کشور برای ارتقای ظرفیت شورای ولایتی هلمند و بحث و تبادل نظر درباره نقش مؤثر نیروهای بریتانیایی در جهت تقویت نهادهای امنیتی افغانستان و مبارزه مشترک با تروریسم در ولایت هلمند؛
۳. سفر رسمی و کاری به کشور فلیپین به منظور آموزش برنامه های تطبیقی پالیسی تقویت و حمایت از ادارات محلی در افغانستان (همان).
۴. مشاور سیاسی محمد محقق در دولت انتقالی و نیز مسئول ستاد انتخاباتی محمد محقق در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۳ ش موجانی صدقی راهدار حسین زاده علیزاده ارغون چینار و یارقین (۳۳۴:۱۳۹۴).
او تا کنون تقدیر نامه هایی از جانب مقامات دولتی شخصیت های سیاسی نهادهای اجتماعی و مدنی برخی وزارت خانه ها، ولسی جرگه، نماینده خاص سازمان ملل متحد در افغانستان و سایر مؤسسات ملی و بین المللی دریافت کرده است. وی فعلاً مصروفیت و وظیفه رسمی و دولتی ندارد و اداره لیسه خصوصی استقلال ولایت هلمند را به عهده دارد، ارزگانی (۱۳۹۶). منبع: دانشنامه هزاره، ج۱، ص494-496/ محسن شریفی
