عبدالخالق کریمی

حجت الاسلام عبدالخالق کریمی، دکترای قرآن و علوم گرایش اقتصاد، جامعة المصطفی العالمیه ([e-mail])
1. اتو بیوگرافی (زندگینامه بقلم خودم):
اینجانب عبدالخالق کریمی فرزند محمد، همسن، همزاد و همراه انقلاب اسلامی در تاریخ 1358/03/08 در استان ولایت ارزگان کشور افغانستان متولد شدم. با تهاجم شوروی سابق در سن شش سالگی به همراه خانواده با هدف فراگیری علم و دانش و گریز از آسیب‌های جنگ به جمهوری اسلامی ایران مهاجرت کردیم. از همان سال اول مهاجرت که سال ۱۳۶۳ بود به فراگیری علم و دانش مشغول شدم. بعد از اخذ دیپلم دوره متوسطه در رشته ریاضی فیزیک و همزمان طی دروس مقدماتی حوزوی در مشهد مقدس در سال ۱۳۷۵، در آزمون پذیرش حوزه علمیه قم شرکت کردم و از میان بیش از ۲۵۰ داوطلب پذیرش در مشهد مقدس، جزء ۱۲ نفر پذیرفته شده بودم و وارد حوزه علمیه قم و جامعه المصطفی العالمیه شدم. سطح یک حوزه علمیه را در مدرسه علمیه المهدی و تحصیلات حوزوی تخصصی را در سطح ارشد تخصصی تفسیر و علوم قرآن در مدرسه عالی امام خمینی (ره) به اتمام رساندم و پایان نامه این دوره را در اردیبهشت ۸۸ با موضوع "توسعه اقتصادی از دیدگاه قرآن" با امتیاز عالی دفاع کردم. ضمن اینکه همزمان در راستای کسب تخصص دروس دانشگاهی در کنار دروس حوزوی و استفاده از ظرفیت دیپلم ریاضی فیزیکم در آزمون موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در سال ۸۲ در رشته معارف اسلامی و اقتصاد پذیرفته شدم و در این سال‌ها جزء ممتازین این دوره بودم. در ادامه آن در سال ۷۸ بعد از قبولی در آزمون کارشناسی ارشد آن موسسه آموزش عالی این دوره را با عنوان معارف اسلامی و اقتصاد نیز به اتمام رساندم و پایان نامه آن را در شهریور ۹۱ ، با موضوع "شاخص‌های بانکداری اسلامی" با امتیاز عالی دفاع کردم. همچنین یک سال در سطح چهارم سطح خارج حوزه مشغول بوده و از ممتازین آن سطح بودم بعد آن وارد دوره دکتری رشته قرآن و علوم با گرایش اقتصاد در موسسه عالی علوم انسانی جامعه المصطفى العالمیه شدم و در خرداد سال ۱۴۰۰ از رساله دکتری با عنوان: "الگوی فرهنگ سازی رفتار اقتصادی مطلوب در رویکرد قرآنی" با امتیاز عالی دفاع کردم اکنون در جامعه المصطفى العالمیه و در موسسه آموزش عالی علوم انسانی اسلامی و دانشگاه علوم و معارف اسلامی مشغول تدریس و در مراکز علمی پژوهشی مثل مرکز فقهی ائمه اطهار و موسسه تحقیقاتی امام حسن عسکری (علیه السلام) مشغول پژوهش هستم. همچنین یک تیم علمی پژوهشی در حوزه استخراج مولفه‌های بنیادی و کاربردی در حوزه‌های علوم انسانی اسلامی اقتصاد، حقوق، اخلاق علوم سیاسی، پزشکی فرهنگ و جامعه علوم اجتماعی روانشناسی در زمینه اجرای این طرح مدیریت و راهبری می‌گردد. ضمن اینکه دو طرح مصوب شده‌ی کتاب تالیفی در موضوعات فرهنگ رفتار اقتصادی و مبانی فقهی رفتار اقتصادی در حوزه اقتصاد خانواده مرحله نهایی چاپ را طی می‌کنند.
2.معرفی علمی و خلاصه ای از تخصص به نقل از هوش مصنوعی:
دکتر عبدالخالق کریمی، استاد و پژوهشگر برجسته در حوزه‌های علوم انسانی و اسلامی، با تمرکز تخصصی بر اقتصاد، اقتصاد اسلامی، بانکداری اسلامی و مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن و اقتصاد است. ایشان به عنوان مدرس دروس حوزوی و دانشگاهی، طیف وسیعی از مباحث تخصصی از جمله اقتصاد خرد و کلان، اقتصاد ریاضی، ابزارهای مالی مشتقه و غیر مشتقه در بازارهای مالی، اقتصاد در قرآن و مبانی بانکداری اسلامی را به زبان‌های فارسی و عربی تدریس نموده‌اند.
فعالیت‌های پژوهشی دکتر کریمی شامل تألیف کتب و مقالات متعدد علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی در نشریات معتبر داخلی و بین‌المللی است. ایشان همچنین ریاست گروه‌های علمی پژوهشی با هدف استخراج مولفه‌های بنیادی و کاربردی مرتبط با حوزه‌های اقتصادی، مالی، بانکی و بورس را بر عهده داشته‌اند. از دیگر مسئولیت‌های علمی ایشان می‌توان به مدیریت و راهبری تیم‌های علمی پژوهشی در حوزه استخراج مولفه‌های علوم انسانی اسلامی در زمینه‌های اقتصاد، حقوق، اخلاق، علوم سیاسی، پزشکی، فرهنگ و جامعه، علوم اجتماعی و روانشناسی اشاره کرد.
دکتر کریمی به عنوان ارائه‌دهنده کرسی‌های علمی متعددی در موضوعات اقتصادی، الگوی فرهنگ‌سازی رفتار اقتصادی، الگوی رفتار اقتصادی انفاق، بانکداری اسلامی و شاخص‌های آن شناخته می‌شوند. دو طرح کتاب تألیفی ایشان در موضوعات "فرهنگ رفتار اقتصادی" و "مبانی فقهی رفتار اقتصادی در حوزه اقتصاد خانواده" مراحل نهایی چاپ را طی می‌کنند. ایشان پس از اخذ دیپلم ریاضی فیزیک، همزمان با تحصیل دروس مقدماتی حوزوی در مشهد مقدس، وارد حوزه علمیه قم و جامعه المصطفی العالمیه شده و تحصیلات حوزوی را تا سطح چهار و اجتهاد و تحصیلات دانشگاهی را تا مقطع دکتری در رشته قرآن و علوم با گرایش اقتصاد با موفقیت به اتمام رسانده‌اند و همواره جزء ممتازین دوره‌های تحصیلی خود بوده‌اند.

تاریخ ارزگان

«اُرزگان»، «رزُگان»، «روزگان» شکل‌های مختلف نام ارزگان است. در متون تاریخی، عنوان «ورازبندگ» برای فرمانروایان غرجستان به کار رفته که نشان‌دهندۀ پیوند این منطقه با تاریخ زابلستان و غور است. به نظر محققان تلفظ رایج محلی (وُرزگان) با ریشۀ وَرز از نظر آوایی ناهماهنگ به نظر می‌رسد، اما با وَراز سازگاری بیشتری دارد. یک نظریۀ نیز این نام را دگردیسی «ارگنه قون» (واژه‌ای مغولی) می‌داند که به نظر بسیاری از پژوشگران این نظریه پشتوانۀ تاریخی و جغرافیایی ندارد. نام «ارزگان» در گفتار محلی هزاره‌ها به‌صورت‌های «وُرزگان» و «اُرزگان» تلفظ می‌شود، اما در اسناد رسمی دولت افغانستان، «اُرزگان» ثبت شده است. دو دیدگاه اصلی دربارۀ ریشۀ این نام وجود دارد: یکی ارتباط آن با واژۀ «وَرز» به‌معنای کشاورزی که به زمین‌های حاصل‌خیز منطقه اشاره دارد و دیگری پیوند آن با «وَراز» به‌معنای برازندگی یا دلیری که لقب حاکمان تاریخی غرجستان بوده است. برخی منابع نیز «وُرزگان» را شکل کوتاه‌شدۀ «وُرازگان» دانسته و آن را به‌معنای «نیکان» یا «پهلوانان» تفسیر می‌کنند. 
ارزگان را بسیاری از نویسندگان هزاره و ارزگانی‌ها، «ورَزگان» و «وُرُزگان» می‌گویند و در تذکره‌ها و قباله‌های دولتی هم «ورزگان» ثبت شده است. در لغت‌نامۀ دهخدا «وَرز» به معنای کشاورزی و جای کشاورزی است و ناظم‌الاطباء آن را مرتبط با ورزیدن و ورزش می‌داند. «وَرز» به معنای کسب، حرفه و کار همیشگی و کشت و زراعت است. با توجه به زمین محوری دوران قدیم که شغل اصلی مردم کشاورزی و دهقانی بوده، طبق یک نظر دیگر ورزگان می‌تواند به معنای «جای کشاورزی» یا کشاورزان باشد (محمدی‌شاری، ۱۳۹۳، ج ۱: ۵۳۴ و ۵۳۵). در تلفظ محلی هزارگی معمولاً با همزه تلفظ می‌شود، ارزگو به ضم اول و دوم و سکون سوم و یا به ضم اول و سکون دوم و فتح سوم است (احمدی، ۱۳۹۸).
منابع مختلف پیشینۀ تاریخیِ منطقه‌ای را که ارزگانِ تاریخی (شامل اجرستان، ولایات ارزگان و دای‌کندی و دای‌چوپان) نامیده می‌شود، از سال ۵۰۰ میلادی یاد کرده‌اند، احمدعلی کهزاد در افغانستان در پرتو تاریخ می‌نویسد ارزگان بین‌النهرین کوهستانی کوچکی است که دو رودخانۀ بزرگ و سیلابی شمال و جنوب یعنی هیرمند و ارغنداب آن را فراگرفته است و پیشینۀ ارزگان به سال ۵۰۰ بعد از میلاد می‌رسد. بیوار یکی از باستان شناسان انگلیسی در ۱۳۳۱ ش / ۱۹۵۳ م در ۱۵۰ مایلی (۲۴۱ کیلومتری) شمال قندهار (درۀ شالی)، دو سنگ‌نوشته پیدا کرد. روی کتیبۀ اول با رسم‌الخط یونانی، عبارت «یونانی یَفتلی» و در کتیبۀ دوم نام «زابل» و «می هیبراکولا» و کلمه‌های «بغ» و «شاه» به صورت «بغو» و «شاوو» حک شده بود. این دو کلمه خدا و شاه است و کنیشکای کوشانی «خداوندگار شاه» نامیده می‌شد. این نشان می‌دهد پادشاه یفتلی به روش پیشینیان، خود را «خداوندگار» و «شاه» لقب داده است. کتیبه‌ها به زابل در حوزۀ ارغنداب و می هبیراکولا مهم‌ترین و معروف‌ترین پادشاه یفتلی اشاره دارد که در حوالی ۵۰۰ بعد از میلاد در جنوب غرب افغانستان دولت مقتدری داشته است. او در بسیاری مسکوکات، خویش را به لقب «شاوو زابل» یعنی پادشاه زابل یا زابلستان خوانده است (کهزاد، ۱۳۴۶: ۲۶۵). درۀ شالی اکنون (۱۳۹۸) یکی از مناطق ولسوالی ارزگان خاص است.
ارزگان قبل از دورهٔ اسلامی مرکز زابلستان و پایتخت حکومت زاولی‌ها بوده است. ارزگان از شهرهای قدیم غور بود و در دورۀ سلطان غیاث‎الدین جزء حکومت ملوک‌الطوایفی ملک علاء‎الدین بود (محمدی‌شاری، ۱۳۹۳، ج ۱: ۵۳۴ به نقل از جوزجانی، ج ۱: ۳۷۰) 
 ارزگان، چُورَه و کَمسُون در سال ۸۸۰ ق / ۱۴۷۵ م به تصرف حکومت ارغونیه درآمد و تا زمان شاه اسماعیل صفوی جزء این سلسلۀ پادشاهی بود. در سال ۱۱۲۱ ق / ۱۷۰۹ م محمود غَلجایی (محمود هوتکی) چُورَه، کَمسُون و تِیری را تصرف کرد و در ۱۱۴۰ ش / ۱۷۲۷ م نادرشاه قندهار را گرفت و چُورَه، کَمسُون و شُوی را فتح کرد و وارد ارزگان شد و حکومت آنجا را به نام یکی از طوایف نیکروز نوشت (ارزگانی، بی‌تا: ۱۱۱ و ۱۱۲).
مهم‌ترین ویژگی‌ای که برای ارزگان قبل از دورۀ امیر عبدالرحمان خان در منابع تاریخی بیان شده است، وجود قلعه‌های مستحکم در آن است. بیکن، محقق امریکایی که دربارۀ اوضاع جامعۀ اوایل قرن نوزدهم چهار منطقۀ هزاره‌جات از جمله ارزگان تحقیق کرده است، معتقد است که ارزگان در گذشته به صورت ملوک‌الطوایفی اداره می‌شده است. رسم و رواج‌های موجود مردم ارزگان متأثر از زمان‌های ملوک‌الطوایفی است. آنان بیشتر از دیگران خصوصیت‌های دوره‌های ملوک‌الطوایفی را نگه‌داشته‌اند و در حقیقت از دیگر طوایف هزاره متمایز هستند. قبل از سال ۱۳۰۱ ق / ۱۸۹۳ م در ارزگان حالت جنگ دائمی حاکم بوده است، یعنی یک طایفه با طایفۀ دیگر و با پشتون‌های مجاور در جنگ و جدال بودند. زندگی خانوادگی پدرشاهی در بین مردم ارزگان نیرومندتر از طوایف دیگر بوده است. قدرت محلی به مَلِک، داروغه و ریش‌سفید تعلق داشت. برای مثال در قبیلۀ نِیک‌روز چهار ملک وجود داشت که هر کدام از آنان تقریباً هشتاد قریه را اداره و رهبری می‌کردند (دودیانوس، ۱۳۶۹: ۶ تا ۱۴).
ارزگانِ قبل از دورۀ عبدالرحمان ۱۳۰۰ قلعه داشت (یزدانی، ۱۳۷۰: ۱۶۹). این قلعه‌ها برج‌هایی برای حفاظت و امنیت مردم ساکن آن داشته است. در آن برج‌ها سوراخ‌های متعدد وجود داشته است که «تیرکش» نامیده می‌شد. در چهار طرف قلعه دریچه‌هایی نسبتاً بزرگ به نام «خوک‌نول» قرار داشتند. در موقع ضرورت و حملۀ دشمن از تیرکش‌ها تیراندازی می‌کردند و از قلعه دفاع می‌کردند. به همین دلیل در زمان حملۀ عبدالرحمان این قلعه‌ها به سختی به تصرف نیروی دولتی درآمد و اغلب به توپ بسته شد (مقصودی، ۱۳۶۸: ۷۲ و ۷۳) و همه تخریب شده است (یزدانی، ۱۳۷۰: ۱۶۹).
محمدحسین فرهنگ در جامعه‌شناسی و مردم‌شناسی شیعیان افغانستان به نقل از محمدافضل ارزگانی می‌نویسد: «مناطق ارزگان، شُوی و چُورَه و کَمسُون در زمان عبدالرحمان خان شامل ۵۳۰۰۰ آبادی و ۱۷۵۰۰۰ خانوار نفوس شیعه و ۲۲ منزل مساحت بوده است… و اگر هر منزل معادل ۷ فرسخ باشد در آن صورت این سه منطقه حدوداً ۳۹ هزار کیلومتر مربع خواهد بود (فرهنگ، ۱۳۸۰: ۱۰۵)».
ارزگان در زمان عبدالرحمان، هدف اصلی حملۀ سپاهیان دولت بود. یوسف ریاضی در بخش عین الوقایع از کلیات ریاضی دربارۀ جمعیت ارزگان و سرزمین‌های اطرافش قبل از دورۀ عبدالرحمان می‌نویسد که اجرستان ۶۰۰۰ خانوار بود که دایه نامیده می‌شد؛ مالستان ۶۰۰۰ خانوار بود که آن‌ها را فولاد می‌گویند؛ ارزگان ۵۰۰۰ خانوار؛ میان‌نشین ۱۰۰۰ خانوار؛ سلطان‌آباد که هزاره‌های سلطان‌احمد بودند با طایفۀ پالان ۱۰۰۰ خانوار؛ زَولِی ۱۵۰۰ خانوار، شیره و باینتان (بایتیمور) ۳۰۰۰ و ۴۰۰۰ خانوار بودند (منبع: ریاضی هروی، ۱۳۲۴ق: ۲۴۸؛ دانشنامه هزاره، ج1).

لبیک یا حسین(ع)

قَالَ الامامُ الْحُسَینِ علیه السلام: إِنَّ الدُّنْیَا قَدْ تَغَیَّرَتْ وَ تَنَکَّرَتْ وَ أَدْبَرَ مَعْرُوفُهَا وَ اسْتَمَرَّتْ حَتَّى لَمْ یَبْقَ مِنْهَا إِلَّا کَصُبَابَةِ الْإِنَاءِ وَ إِلَّا خَسِیسُ عَیْشٍ کَالْمَرْعَى الْوَبِیلِ، أَ لَا تَرَوْنَ الْحَقَّ لَا یُعْمَلُ بِهِ وَ الْبَاطِلَ لَا یُتَنَاهَى عَنْهُ لِیَرْغَبَ الْمُؤْمِنُ فِی لِقَاءِ اللَّهِ وَ إِنِّی لَا أَرَى الْمَوْتَ إِلَّا سَعَادَةً وَ الْحَیَاةَ مَعَ الظَّالِمِینَ إِلَّا بَرَما؛ دنیا دیگرگون شده و نیکوکارى و حلاوت آن به تلخى مبدل گردیده چیزى از آن باقى نمانده مگر مقدار آبى که در ته ظرف باقى باشد و الا زندگى است پست نظیر چراگاهى وخیم. آیا نمى‏بینید که حق عملى نمیشود و از باطل جلوگیرى نمیگردد، تا اینکه شخص مؤمن براى ملاقات خدا راغب شود. من مرگ را جز سعادت و زندگى با ستمکیشان را جز ملال‏ نمی بینم(بحار الانوار، ج44، ص192)

بیانیه مجامع علمی افغانستان در محکومیت تجاوز رژیم اشغالگر صهیونی و آمریکا به ایران اسلامی

غلام رضا حسنی

حجت الاسلام غلام رضاحسنی دانش آموخته سطح چهار و دکتری علوم تربیتی المصطفی(ص)
([e-mail])
1. زندگینامه:
این جانب غلام رضاحسنی، فرزند شهید ملا غلام حسن، در سال 1355 در باغچار منطقه‌ی بوکسه، به دنیا آمدم. خواندن و نوشتن را نزد پدرم آموختم و سپس وارد  مدرسه علمیه حجت الاسلام استاد افضلی باغچاری شدم، ادبیات عرب صرف و مقدار از نحو را فراگرفتم. در سال 1369 به خاطر جنگ داخیلی و تخیله شدن منطقه باغچار به همراه خانواده رهسپار ایران شدم و در سال 1370 به مدرسه علمیه مرحوم حاج ابراهیم در اراک رفتم و ادامه تحصیل دادم. ادبیات عرب، منطق ، اصول فقه و لمعتین را در آن مدرسه مبارکه فرا گرفتم و در سال 1376 وارد حوزه علمیه قم شدم، ادامه متون سطح (رسائل، مکاسب و کفایتین) را از محضر آساتید چون محمدی خراسانی و اعتمادی فرا گرفتم. بعد از اتمام سطح  به مدت شش در دروس خارج اصول استاد محمدی خراسانی و فقه آیت الله مکارم و مقدار در درس تفسیر آیت الله جوادی شرکت کردم. از سال 1387 علاوه بر دروس حوزی در رشته های علوم انسانی جامعه المصطفی شرکت کردم و سطوح کار شناسی را در رشته‌ی علوم تربیتی، کار شناسی ارشد را در رشته‌ی روانشاسی تربیتی و دکتری را در رشته‌ی قرآن و علوم  با گرایش تربیتی به موفقیت به پایان رساندم و در سال 1403 از رساله دکتری خود با عنوان" الگوی تبیت اعتقادی در قرآن کریم در بُعد توحید" دفاع نمودم. فعلا در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی مشغول پژوهش هستم.
در این مدت در کنار تحصیل به فراگیری زبان انگلیسی ترجمه، تحقیق و پژوهش نیز مشغول بودم که حاصل آن به قرار ذیل است: (کتاب و مقالات چاپ شده در مجلات علمی- تخصصی  و پژوهشی).
2. پایان نامه:
پایان نامه ارشد، با موضوع: «بررسی رابطه‌ای سبک‌های فرزندپروی و سازگاری اجتماعی فرزندان طلاب جامعة المصطفی العالمیه(ص)»، مؤسسه عالی علوم انسانی- جامعه المصطفی، سال دفاع 1395.
رساله دکتری، با موضوع «الگوی تربیت اعتقادی در قرآن کریم در بُعد توحید»، مؤسسه عالی علوم انسانی- جامعه المصطفی، سال دفاع 1403.
3. کتاب:
آداب معاشرت سبک زندگی اسلامی(ترجمه کتاب العِشرة) تألیف: شیخ حر عاملی، ترجمه: غلام رضا حسنی، قم، انتشارات نفری، چ2، 1395.

4. مقالات:
1.نقش دعا در تربیت انسان از منظر روایات، ویژه نامه پیام تربیت، 1393.
2.ازدواج و تشکیل خانواده، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س2، ش5، 1395.
3.شکل گیری شخصیت انسان و عوامل آن از نگاه روانشناسی و اسلام، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س3، ش6، 1396.
4.عوامل موثر بر تقویت روابط والدین و فرزندان با رویکرد اسلامی و روانشناسی، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س3، ش7، 1396.
5.نقش گزاره های فقهی در پیشگیری و درمان، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س4، ش8، 1397.
6.بررسی سبک‌های فرزند پروری والدین و سازگاری اجتماعی فرزندان طلاب المصطفی، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س7، ش15، 1400.
7.بررسی عوامل طلاق ازنگاه اسلام و روانشناسی اجتماعی، دو فصلنامه تخصصی معارف وعلوم تربیتی،س4،ش9، 1397
8.ظرفیت فقه درتولید قدرت نرم، مجله کوثر، موسسه فرهنگی امام حسن عسکری، س3، ش10، 1402.
9.بررسی روشهای تربیتی در نامه31 نهج البلاغه، دو فصلنامه معارف وعلوم تربیتی، س7،ش14، 1400.
10.بررسی سیر نظام تعلیمی سنتی و مدرن در ارزگان خاص، مجموعه مقالات همایش بین المللی ارزگان، قم، ج3، 1400، ص411-440.
11.الگوی تربیت اعتقادی در قرآن، دو فصلنامه معارف و علوم تربیتی، س8 ش16، 1401، ص28-60.
12.آسیب شناسی روش تفسیر علمی قرآن، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی. س8 ش17، 1401، ص35-56.
13.تئوری تمثیلی بودن زبان قرآن تحلیل و ارزیابی، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س9 ش18، 1402، ص165-189.
14.مبانی انسان شناسی در برنامه ریزی درسی با رویکرد اسلامی، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س9، ش19، 1402، ص101-119.
15.تأثیرمتقابل آموزش وپرورش و اقتصاد، دو فصلنامه معارف و علوم تربیتی، س10،ش20، 1403،ص189-203
16.روش های خود تربیتی و دیگر تربیتی در گفتار علوی، دو فصلنامه تخصصی معارف و علوم تربیتی، س10، ش21، 1403، ص93-116.
17. The model of belief Education in the dimension of Towhid in the Holy Quran International journal of multicultural and Multireligious understanding Volume:12- Issue:3-Marh:2025-Page:229-241

18. نظام تعلیمی سنتی و مدرن در باغچار (چاپ نشده)

تذکر: هرگونه استفاده از مطالب این سایت، تنها با ذکر منبع: پایگاه اطلاع رسانی مجمع علما و طلاب ارزگان، مجاز است.

حاج محمد کریمی

حجت الاسلام و المسلمین حاج محمد کریمی، استاد سطوح عالی و دروس خارج حوزه
1. زندگینامه:
     این جانب محمد کریمی فرزند علی محمد، متولد 1337 شمسی، اهل افغانستان، ولایت ارزگان منطقه باغچار
2. بیوگرافی علمی:
الف) تحصیلات ابتدایی:
     آغاز تحصیلات دینی از سن ۵ سالگی
     یادگیری قرآن کریم، کتب سعدی و حافظ، صرف و نحو تحت نظر پدر و اساتید محلی
     ادامه تحصیل در مدرسه آخوند نصیری دروس صرف، نحو و منطق.
ب) تحصیلات در حوزه علمیه قم از سال 1363
     شرکت در دروس آزاد و فراگیری کتاب سیوطی نزد استادمدرس افغانی
ج) تحصیلات در مشهد مقدس از سال 1364
    قبولی در آزمون حوزه علمیه مشهد در سال1367با رتبه۱۰ از میان ۶۰۰ شرکت‌کننده
    گذراندن دوره‌های مقدماتی و سطوح عالی شامل سیوطی، حاشیه ملاعبدالله، مغنی، مطول، را خدمت استاد حجت هاشمی و لمعه، ج۱ خدمت استاد سید میرزا حسین صالحی و لمعه ج۲ خدمت استاد فقیهی سبزواری و اصول فقه، ج۱ استاد باقر واعظی و ج۲ اصول فقه را خدمت استاد عاملی و مکاسب را خدمت شیخ مباشری و کفایه الاصول را خدمت استاد رضازاده خواندم.
     یادگیری فلسفه، کلام و تفسیرنزد استادان برجسته ماننداستاد صابری و سید حمزه موسوی
     حضور در درس خارج فقهنزد آیت‌الله فلسفی و مرتضوی و درس خارج اصولنزد استاد رضازاده
د) تحصیلات عالی در قم (1378 تا 1399)
     هشت سال تحصیل در درس خارج فقه آیت‌الله فاضل لنکرانی(کتاب قضاء)
     بیست و یکسال تحصیل خارج اصول و فقه نزد آیت‌الله وحید خراسانی
3. فعالیت‌های آموزشی و تدریس:
الف) سابقه تدریس:
     بیش از۲۶ سال تدریس در حوزه‌های علمیه قم
     تدریس مقدمات و سطوح عالی شاملادبیات عرب، اصول فقه، لمعه، رسائل، مکاسب، کفایه‌الاصول و تفسیر
     بیش از 6 سال تدریس درس خارج اصولبا تأیید مراجع عظام
ب) مکان‌های تدریس:
     شبستان بالاسری حرم حضرت معصومه (س)
     شبستان امام خمینی(ره) حرم مطهر
     مدارس علمیه آیت‌الله جواد تبریزی
     مدارس علمیه لنگرودی
     مدارس علمیه حجتیه
     مدارس علمیه بروجردی
چ) گواهی‌های علمی و افتخارات:
    قبولی در آزموناستادی مکاسب و کفایهدر سال 1392 در مدرسه گلپایگانی
    معرفی توسطآیت‌الله جواد فاضل لنکرانی و رحمانی سبزواری
    کسب عنوان طلبه ممتاز در مشهد مقدس با نمرات برتر در درس خارج
4. فعالیت های پژوهشی:
الف) تألیف جزوات علمی:
    تألیف و انتشارجزوات درسی به زبان‌های فارسی و عربیدر پایگاه‌های اینترنتی حوزه علمیه قم
ب) مقالات پژوهشی:
     بررسی پیشرفت حوزه‌های علمیه و پیشرفت اسلامی و توسعه متعارف با استفاده از روش کتابخانه‌ای منتشر شده درمجله اساتید، شماره 12، بهار و تابستان 1399
ج) پروژه‌های پژوهشی:
     تحلیل فقهی و اصولی نظام حقوقی اسلامی و مقایسه با مکاتب حقوقی غربی
     بررسی تطبیقی اندیشه‌های فلسفی در مکاتب اسلامی و تفسیر تخصصی
     نقش اجتهاد در تحول فقه شیعه و تأثیر آن بر نظام اجتماعی
5. فعالیت‌های تبلیغی، اجتماعی و فرهنگی:
    مشارکت در مباحثات و گفتگوهای علمی با طلاب و اساتید برجسته حوزه
    شرکت در جلسات پژوهشی و ارائه نظرات تخصصی در حوزه فقه و اصول
6. فعالیت‌های تبلیغی در افغانستان (۲۴ سال):
    سخنرانی و تدریس در مساجد، مدارس، دانشگاه‌ها و خوابگاه‌های دانشجویی در ایام تعطیلات تابستانی.
    برگزاری جلسات تربیتی و فرهنگی برای طلاب جواندر سه ماه های تابستانی
7. فعالیت‌های تبلیغی در ایران (۴۲ سال):
    برگزاری ویژه‌برنامه‌های ماه‌های محرم و صفردر مناطق مختلف
    تدریس در جلسات تربیتی ویژه جوانان و طلاب تازه‌وارد
8. فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی:
    برگزاری دوره‌های آموزشی آنلاین برای طلاب دروس عالی
    تدوین برنامه‌های فرهنگی و اخلاقی برای حوزه‌های علمیه
9. مهارت‌ها و توانمندی‌ها:
    تسلط کامل بر دروس حوزویاز مقدمات تا سطوح عالی و خارج
    مهارت در تدوین متون درسیو انتقال مفاهیم پیچیده به زبان ساده
    توانایی مدیریت جلسات علمیو پاسخگویی به شبهات دینی
    تجربه در تدریس تخصصی فقه و اصولو ارائه دوره‌های آموزشی پیشرفته
    مهارت‌های پژوهشی در تفسیر و کلام اسلامیو تهیه ی جزوات و.‌‌..

همه این مطالب مذکور عنایت و توجه خاص و توفیق من الله بوده است و الا بنده ناچیز جز تقصیر و قصور چیزی دیگری ندارم خداوند متعالاین خدمات ناقابل را قبول فرماید. ارتباط: اطلاعات تماس در مرکز مدیریت حوزه علمیه قم موجود است. (تاریخ تنظیم رزومه: 2 خرداد 1404).

10. عکس و فیلم:

درس خارج استاد محمد کریمی مدرسه بروجردی خان ۴/ ۲/ ۱۴۰۴

              فیلم کوتاه از مراسم دهه محرم

شیخ عیسی جوادی

زندگینامه حجت الاسلام شیخ محمد عیسی جوادی
شیخ محمد عیسی جوادی ارزگانی، از علمای خدمت گذار ارزگان است که خدمات زیادی برای مردم حسینی انجام داده است. ایشان عمر با برکت خویش را در راه ترویج معارف مکتب اسلام و مردم مؤمن منطقه صرف نمود و تا دوران کهولت از تلاش بازنیستاد و در حد وسع خویش خدمت نمود. ایشان اهل ذوق بود و شعر میگفت دیوان شعرش توسط فرزندش حجت الاسلام جوادی چاپ شده است مرحوم جوادی تلاشگر و با معنویت بود.
مرحوم شیخ جوادی، مدت زیادی در قندهار، شاه جوی، چونی، حسینی (نورزی سنگ گرانی، قلخ، سیوگ، آشره، کندلان و کاریز، به عنوان روحانی خدمت نموده و به ترویج دین و بیان احکام حل و فصل دعاوی و تربیت شاگردان پرداخت وعده ای از شاگردان وی اکنون در قم از بزرگان حوزه علمیه اند.
ایشان مدتی در قندهار به عنوان روحانی و امام جماعت مردم بوده است. در آن زمان در قندهار اذان علی ولی الله رواج نداشت و مردم تقیه می کردند. اذان وی سبب می شود تا شیعیان قندهار به خود آیند و دیگر تقیه را بگذارند.
شیخ جوادی در دوران جهاد همراه مجاهدین در سنگر مقاومت برای دفاع از عرض، ناموس و وطن فعالانه شرکت کرد و مجاهدین را به شرکت در جنگ و جهاد تشویق می کرد.
یکی دیگر از خدمات مرحوم جوادی راه سازی برای مردم بود وی از میانه کوهی که حتی کسی نمیتوانست پیاده از آنجا گذر نمایند ابتدا راهی برای پیاده روی و حمل بار اولاغ ساخت و بعد از مدتی آن را با کمک مردم به یک سرک بزرگ و وسیع تبدیل نمودند و مردم را از رنج و محنت دشوار سرازیری و سراشیبی تند راحت گردانید و امروز آن راه معروف به سرک شیخ محمد عیسی جوادی است.
ساختن مسجد خدمت بزرگی دیگری آقای جوادی به مردم منطقه است. ایشان در منطقه نورزی زمینی را برای احداث مسجد وقف کرد و مسجدی بزرگ با همت وی و همکاری مردم ساخته شد. اکنون از این مسجد بزرگ و با عظمت مؤمنین استفاده می کنند.
از کارهای خوب و به یادماندنی مرحوم جوادی نهال کاری است. وی نهال خانه های درختان میوه داشت و قسمت از آن را به مردم هدیه می نمود تا آنها را بکارند و از میوه های آن مردم بهره مند گردند و اکنون همه آنها درختان بزرگ و تنومند و پرثمر گردیده است و مردم از آنها استفاده می کنند.
جوادی مرحوم در دهه اواخر عمر برای تداوی بیماری خود به ایران آمد و سپس در ایران ماندگار شد و در ایران به خدمات دینی و فرهنگی خود ادامه داد و فعالیت بیشتر از خود نشان داد، هم به درس بزرگان و مراجع شرکت می نمود و هم برای جمع آوری کتب و ارسال آنها کمر همت بست؛ به طوری که بعض از آنها را با اجرت روزه و نماز استجاری خریداری می نمود و بیشتر آنها را دانه دانه در سال های اول از کتاب فروشی ها و کتابخانه ها و دفاتر آیات عظام جمع آوری می کرد؛ چنین بود که کتاب ها و هزینه ارسال آنها را فراهم می نمود و بدین صورت شاید بیش از پانصد کارتن کتاب از ایران جمع آوری نمود و به مناطق مختلف افغانستان کابل، غزنین جاغوری مالستان، قندهار، هرات، ارزگان، فرستاد و تمامی مدارس و مساجد ارزگان خاص، سیا بغل، پالان، جوی نو، ششپر، کندلان، کاریز، حسینی، شیرداغ و پشی اکنون از کتاب های ایشان مملو و انباشته است. مخصوصاً قرآن ها و کتب ادعیه ایشان که زینت بخش تمامی محافل قرآنی منطقه به ویژه در ماه مبارک رمضان و لیالی قدر است. (منبع: پرتوی در تاریخ ارزگان، رحمت الله ضیایی، ص400-401).

 

نیک محمد خلیلی

حجت الاسلام نیک محمد خلیلی؛ دانش آموخته سطح چهار و دکترای علوم تربیتی المصطفی(ص)

([e-mail])
1. زندگینامه:
اینجانب نیک محمد خلیلی فرزند برات علی متولد ۱۳۴۲ ولایت ارزگان والسوالی ارزگان خاص قریه حسینی فارغ التحصیل از مکتب ابتدایی حسینی در سال ۵۶
ورود به تحصیلات حوزه. در سال ۵۹ در مدرسه جعفریه مرکز ارزگان و در سال ۱۳۶۰ و در سال ۱۳۶۱ وارد ایران شده در تهران شهر ری در کنار حرم حضرت عبدالعظیم حسنی حوزه علمیه برهان مشغول تحصیل شدم و از محضر اساتید آنجا چون حجج الاسلام نوری و درچه ای و خدایی و جناب مرحوم حجت الاسلام رفیعی امام جمعه وقت شهرری به مدیریت مرحوم محمود علایی بهره بردم و تا سال ۶۴ پایه شش حوزه را در آن مدرسه گذراندم. از سال ۶۴ وارد حوزه علمیه قم گردیده و از پایه هفتم حوزه در حوزه علمیه قم مشغول به تحصیل تحصیل شده و از محضر اساتید محترم چون آیت الله صالحی مدرس و وجدانی فخر و مرحوم اعتمادی و مرحوم پایانی استفاده نمودم. در سال ۷۳ ۷۴ به حوزه علمیه قم برگشته و ادامه تحصیل دادم و از محضر اساتید چون علی محمدی و آیت الله العظمی فاضل لنکرانی و حسینی بوشهری و.... استفاده نمودم بعد از اتمام سطح شش سال در دروس خارج فقه واصول آیات عظام شرکت نموده با موفقیت به اتمام رساندم و امتحان دادم . و در سال ۸۶ وارد تحصیل علوم انسانی در رشته علوم تربیتی شدم.
2. سوابق تحصیلی:
دیپلم ادبیات و علوم انسانی؛ موسسه مدرسه ابن سینا غیر انتفاعی قم ۱۳۰۲/۰۱/۱۰ معدل: ۱۸.
کارشناسی علوم تربیتی؛ جامعه المصطفی العالمیه مرکز جهانی علوم اسلامی قم۱۳۹۲ - ۱۳۸۸ معدل: ۱۹.۵۰.
کارشناسی ارشد قرآن و علوم گرایش روانشناسی تربیتی؛ جامعه المصطفى العالمیه مرکز جهانی علوم اسلامی قم ۱۳۹۵ – ۱۳۹۲، معدل: ۱۹.
دکتری قرآن و علوم تربیتی؛ جامعه المصطفى العالمیه؛ مرکز جهانی علوم اسلامی قم۱۴۰۲ – ۱۳۹۶.
3. سوابق شغلی:
1. مدرسه سید جمال الدین افغانی، افغانستان ارزگان، ارزگان خاص۱۳۷۰ - ۱۳۶۶
2. مسئول فرهنگی حزب وحدت افغانستان، ارزگان خاص۱۳۷۴ - ۱۳۶۷
3. مدرس و معلم مدرسه جعفریه افغانستان ارزگان، ارزگان خاص۱۳۶۷ - ۱۳۶۶
4. مدرس و معلم، مدرسه سید جمال الدین افغانی افغانستان، ارزگان خاص۱۳۷۰ - ۱۳۶۶
5. مدیر انجمن علمی معارف اسلامی و علوم تربیتی جامعه المصطفى قم از سال ۱۳۹۳تا اکنون.
4. مقالات:
1. الگوی ارتباط مربی و متربی با نگرش به منابع اسلامی، حسین کار آمد و نیک محمد خلیلی، همایش روانشناسی مشاوره و علوم تربیتی در گرجستان ۱۳۹۵
2. تبار شناسی پشتونها و پیشینه حضور پشتون های مهاجر در ارزگان، نیک محمد خلیلی، مجموعه مقالات همایش بین المللی ارزگان، 1401، ج3، ص167-197.
3. تربیت کریمانه در انسان شناسی اسلامی و آثار تربیتی آن، دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال هشتم/ شمارۀ نوزدهم، پائیز و زمستان 1402، ص5-34.
4. بررسی الگوی ارتباط اخلاقی، تربیتی والدین و فرزندان با محوریت سوره یوسف(ع)،دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال هشتم/ شمارۀ شانزدهم، پائیز و زمستان 1401، ص5-27.
5. بررسی عوامل موثر بر کیفیت روابط زوجین درتحکیم خانواده با تاکید بر منابع اسلامی، دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال هشتم/ شمارۀ شانزدهم، بهار و تابستان 1401، ص5-34.
6. تاثیرعبادت در تربیت و اخلاق و آثار تربیتی فردی و اجتماعی آن، دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال هشتم/ شمارۀ هجده هم، بهار و تابستان 1402، ص5-31.
7. تربیت جنسی فرزندان با تأکید بروظایف والدین از نگاه فقهی، دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال دهم، شمارۀ بیست یکم، بهار و تابستان 1403، ص5-30.
8. تحلیل و بررسی رفتار دینی و قرآنی کودکان، اصول و شیوه های تدریس آن، دو فصلنامه تخصصی معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال دهم، شمارۀ بیستم، بهار و تابستان 1403، ص5-38.

9. مبانی عزّت و کرامت در قرآن و احادیث، نیک محمد خلیلی دو فصلنامه معارف اسلامی و علوم تربیتی، سال چهارم، شماره 8، شهریور 1397، ص41-56.
10. شاخص های فرزند پروری در سیره حضرت زهرا(س)
11. بررسی نمادین و رمزی بودن زبان قرآن،
12. بررسی و جایگاه روش عفو و غفران از منظر قرآن کریم و کارکردهای تربیتی آن،
13. بررسی الگوی مربی شایسته در ارتباط با متربی از منظر قرآن و روایات،

محمد صادق زاهدی

زندگینامه حاج محمد صادق زاهدی باغچاری هلمندی(به قلم خود شان)
1. تولد و کودکی: این جانب محمد صادق زاهدی، فرزند خدارحم زاهد، ولد علی حسن، ولد علی ظفر، ولد محمد ظفر، ولد محمد عوض، ولد محمد بیگ، ولد خوشمیر، ولد غلام اوقی، ولد علی بیگ، قوم باغوچاری از ترک نژادان ارزگان باستان، در سال 1332ش و در خانواده و محیط مذهبی تولد یافته و  بالای 72 سال سن دارم.
2. تحصیلات: دروس مکتب را زیر نظر مرحوم پدرم و برادرم مرحوم ملاعبد الله آخند خواندم و دروس مکتب را تا صنف شش، نزد مرحوم سید عبدالله آقا، فرزند ارشد مرحوم سید رجبعلی آقا خواندم.
دروس طلبگی را در باغچار شروع کردم و کتاب های مانند: زنجانی، مراح، سیوطی، حاشیه و معالم الاصول را از وجود پرفیض و پربرکت اساتیدی مانند مرحوم ملانظر آخند، مرحوم ملا محمد حسین آخند، مرحوم شیخ رمضان فقیهی، بهره بردم. سپس برای ادامه تحصیل، عازم شیرداغ شدم و در مدرسه ملابراتعلی آخند، از محضر مبارک پسرش شیخ عبدالکریم و استاد شیخ عبدالعزیز الله کریمی و شیخ علی جان شیر داغ که مدرس بود، بهره مند شدم. هم چنین در جاغوری منطقه بابه، در مدرسه مرحوم وثوق الاسلام، در محضر شیخ علی جان عرفانی و شیخ علی نظر پاتو و برهانی دامُرده، تلمذ کردم. سپس به شهر مزار شریف عزیمت نموده و دروس لمعتین و شرح منظومه را در مدرسه سلطانیه، نزد شیخ قربانعلی و آقای نجفی و آقای بحرالعلوم و آقای سید عابدی، خواندم. در سال 1354ش از مزار شریف به ارزگان بازگشتم و در مدرسه ارزگان خاص مدتی از شاگردان مرحوم سید محمد مظفری شهید (اعلی الله مقامه) بودم که لمعتین را تدریس می کرد. هم چنین در مدرسه ارزگان خاص از درس مرحوم آقای نقوی استفاده کردم. در قندهار نیز مدت کوتاهی در مدرسه میرویس به درس شرح منظومه آقای نقوی شرکت نمودم.
3. سفر به قم: در زمستان 1354 جهت ادامه تحصیل عازم ایران و وارد حوزه علمیه قم شدم و کتاب های سیوطی و حاشیه و معالم الاصول را امتحان دادم. دروس حوزه را با شرکت در جلسات درس شرع لمعه نزد استاد سید محمد حسین موسوی داماد آیت الله نوری همدانی شروع کردم و درس مختصر المعانی را نزد شیخ محمد علی مدرس افغانی و اصول فقه را به استادی آیت الله صالحی ترکمنی، آغاز نمودم. بعد از مدتی، به درس شرح منظومه شهید مطهری شرکت کردم، مکاسب را در درس آقای طهرانی و درس تفسیر صافی را در جلسات دروس اساتید مدرسه رسول اکرم(ص) شرکت کردم.
در سال 1357 راهی وطن شدم و به زادگاهم ارزگان باز گشتم. در آن زمان حکومت الحادی تره کی در افغانستان به قدرت رسیده بود و خفقان شدیدی حاکم بود به گونه ای که در بسیاری از مناطق، علما و افراد سرشناس را دستگیر و راهی زندان کرده بود و عده ی از علما نیز در گوشه و کناری متواری بودند. پس از دستگیری مرحوم سید مظفری شهید، من نیز در کابل رفتم و پس از مدتی در قندهار رفتم. تا اینکه در سال 1359 دو باره به قم عزیمت کردم و مدتی در حوزه علمیه قم، به خواندن مکاسب مشغول شدم اما متاسفانه توفیق ادامه تحصیل را نیافتم.
4. شرکت در جهاد: در زمستان 1360 در جهاد شرعی علیه دولت ملحد کمونیستی، شرکت داشته و تا سال 1367 این مبارزه و تلاش و خدمت رسانی به مردم باغوچار ادامه داشت تا اینکه حوادث و فتنه های سال 1369 به وقوع پیوست و منجر به تخلیه باغچار و آورگی مردم آن دیار گردید. پس از آن، مدت یکسال در جاغوری سکونت داشتم، سپس در سال 1370 همراه با خانوده و برادران و بردرزادگان مقیم ولایت هلمند، شهر لشکرگاه شدیم و به کار تجارت و امرار معاش و فعالیت های شخصی پرداختم.
5. مهاجرت به کرمان: در سال 1376 همراه با خانواده به کرمان مهاجرت کردم و تا 11 سپتامبر در ایران بودم اما پس از استقرار حکومت کرزی، به کشور باز گشته و در هلمند اقامت نمودم و ضمن مدیریت امورات زندگی شخصی، به فعالیت های اجتماعی و همکاری با نهادهای فرهنگی و دینی ادامه دادم.
6. خدمات و فعالیت ها: در ولایت هلمند، به امورات اجتماعی و قومی مردم پرداخته و به مدت 15 سال به عنوان رئیس کمیسیون حل منازعات و معاون رئیس شورای شیعیان هلمند، انجام وظیفه کردم. در پنج سال اخیر مسؤولیت رئیس شورای شیعیان را برعهده دارم. همچنین به عنوان وکیل و نماینده اقوام اقلیت ها در ولایت هلمند، جهت همکاری در پروژه تاپی، ایفای وظیفه می نمایم. هم چنین با مراکز دینی و فرهنگی شیعیان ارتباط فعال دارم. در شهر لشکرگاه، بحمد الله تعداد 22 مسجد و مرکز امام علی(ع) و نیز مکاتب درسی فعال می باشد و در کل ولایت تعداد 119 مسجد و حسینیه فعال بوده و به فعالیت دینی و مذهبی می پردازد. هم چنین نمایندگی جامعه المصطفی(ص) در جامعه مرکزی امام جعفر صادق(ع) فعالت دارد و در خدمت مردم تشیع می باشد.
7. مصاحبه با رسانه ها: اولین مصاحبه رادیویی من در سال 1362 با رادیو دری بود. از آن زمان تاکنون صدها مصاحبه با مطبوعات و رسانه ها انجام داده ام.

8. سخن آخر: بنده زاهدی، به کردار گذشتگان نظر افکنده و حالات تلخ و شیرین و سودمندی و زیانمندی تاریخ اقوام و ملل را خوب مطالعه کردم و در آن سیر و سیاحت نمودم. فراز و فرودهای روزگار و صعود و فرودهای اجتماعی و سیاسی و قدرت و ثروت و نظامی و دولت داری را تجربه نموده و پشت سر گذاشتم. در همه این حالات مدیون محبت های مردم بودم و اگر عذر و تقصیری در خدمت رسانی به اقوام و دوستان بوده است، از همگی حلالیت می طلبم. خداوند را هزاران بار شکر گزارم که در طول زندگی ام در باغوچار، به اذیت و آزار و تضییع حق کسی نه پرداخته ام و خداوند را براین امر گواه می گیرم و همه شما را بخدا می سپارم، والسلام. شنبه 17/2/1404 ولایت هلمند شهر لشکرگاه.

9. فیلم کوتاه

10. عکس ها و دیدارها:

قربانعلی ارزگانی(حاجی ارزگانی)

زندگینامه حاجی ارزگانی؛ فرمانده جهادی و فعال سیاسی
قربان علی ارزگانی معروف به«حاجی ارزگانی»، فرزند میرزا محمد عیسی در سال ۱۳۳۷ش / ۱۹۵۸م ، در قریه باغچار از توابع ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان به دنیا آمد. او از پای یکی زرک ، طایفه قلندر و طایفه هزاره دای چوپان ارزگان قدیم است.
پدرش کارمند دولتی بود و به خاطر شغلش در سال ۱۳۴۳ ش به هلمند منتقل شد و قربان علی نیز همراه پدر و سایر اعضای خانواده به این ولایت مهاجرت کرد. او تحصیلات ابتدایی را در همان جا گذراند و در جوزای سال ۱۳۵۷ ش از صنف دوازدهم لیسه مسلکی زراعت هلمند فارغ شد. در سال ۱۳۹۳ ش در رشته علوم سیاسی از مؤسسه تحصیلات عالی ناصر خسرو نیلی لیسانس گرفت. وی علاوه بر فارسی به زبان پشتو نیز مسلط است ارزگانی .(۱۳۹۶
ارزگانی در زمستان سال ۱۳۵۹ ش به ایران مهاجرت کرد و فعالیتهای سیاسی و جهادی خود را با سازمان روحانیت و جوان افغانستان (رجا) آغاز کرد (عبدلی رحیمی (۲۷۲). ارزگانی در سال ۱۳۶۱ ش از زمانی که احزاب و سازمانهای سازمان رجا اسلام مکتب توحید فداییان اسلام، جنبش اسلامی و فداییان امت مسلمان افغانستان با هم متحد شدند و ائتلاف جبهه متحد انقلاب اسلامی افغانستان را تشکیل دادند تا اواخر سال ۱۳۶۴ ش در بخش فرهنگی در دفتر مرکزی این جبهه در تهران انجام وظیفه می کرد. همچنین در سال های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۴ ش در ولایات هرات فراه نیمروز و هلمند سفرها و مأموریتهای کاری متعددی داشت.
ارزگانی در اوایل سال ۱۳۶۵ ش به عنوان مسئول و فرمانده عمومی پایگاه سیدالشهدا مربوط جبهه متحد انقلاب اسلامی افغانستان در مرکز ارزگان خاص تعیین شد و تا اواخر سال ۱۳۶۹ ش در همین پایگاه انجام وظیفه کرد. او در این سالها به منظور تبادل تجارب و ایجاد هم سویی بین گروه های جهادی مناطق مرکزی و مناطق دیگر دو بار به مرکز تیرین کوت و ولایت قندهار سفر کرد. همچنین سفرهای متعددی به ولسوالیهای اجرستان، مالستان جاغوری قره باغ و ناهور، حصه اول و دوم بهسود، شینوار غوربند و دره ترکمن، ولسوالی یکه اولنگ و مرکز ولایت بامیان داشت. او در سال های ۱۳۶۸ تا ۱۳۶۹ ش که پشتونها به مناطق هزاره نشین در مرکز ولسوالی ارزگان خاص و قریه جات اطراف آن حمله کرده بودند در مرکز ولسوالی و قریه جات باغچار و سیرو و در بعضی مواقع از کاریز و کندلان تا حسینی و آوپرو نقش فعالی داشت (همان)

ارزگانی با تشکیل حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۸ ش که خود او نیز در تشکیل آن نقش داشت، در ابتدا به عنوان عضو علی البدل و یک سال بعد به عنوان عضو اصلی شورای مرکزی آن پذیرفته شد. از اوایل سال ۱۳۷۰ ش تا اواخر سال ۱۳۷۲ ش در بخش فرهنگی دفتر مرکزی حزب وحدت در ولایات فراه، نیمروز و هلمند مأموریت هایی انجام داد. همچنین از ماه حمل سال ۱۳۷۳ ش تا ماه سنبله همان سال در غرب کابل در کنار عبدالعلی مزاری حضور داشت و از نزدیک شاهد وقایع و حوادث بود (همان)
ارزگانی علاوه بر ریاست شورای ولایتی حزب وحدت اسلامی افغانستان در ولایت هلمند از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹ ش، در سال های ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ ش مسئول دفتر سیاسی نمایندگی حزب وحدت اسلامی افغانستان در شهر قم نیز بود. در عین حال مأموریت هایی از جانب حزب در ولایات قندهار، فراه، نیمروز و همچنین کشور پاکستان انجام داد. در ضمن اینکه در آن وضعیت حساس به منظور حفظ ارتباط با مرکزیت حزب و انتقال پیام های جدید و اجرایی کردن آن در حوزه مأموریت بین شهر لشکرگاه تا مرکز حزب در بامیان نیز رفت و آمدهایی داشت (همان)
حاجی ارزگانی در سال ۱۳۸۳ ش با کسب ۱۰ هزار رأی به عنوان نفر دوم وارد شورای ولایتی هلمند شد موجانی و همکاران ۱۳۹۴ (۳۳۴) و از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۳۸۸ ش معاون شورای ولایتی هلمند بود. همچنین بین سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۸ ش سه سال معاون و چهار سال رئیس شورای شیعیان ولایت هلمند بود (همان)
ارزگانی در حمل سال ۱۳۸۹ ش به عنوان والی دای کندی تعیین شد و تا ثور سال ۱۳۹۲ ش در این منصب ایفای وظیفه کرد. او دستاوردهای دوران فعالیتش به عنوان والی -دای کندی را در کتابی به نام دای کندی بین سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ ش که در کابل چاپ شده به طور مشروح آورده است (همان). ارزگانی جزء انجمن والیان افغانستان و مؤسس و صاحب امتیاز لیسه خصوصی استقلال در ولایت هلمند است.

فعالیت ها و خدمات:
برخی دیگر از فعالیتهای فرهنگی سیاسی و اجتماعی و پستهای او عبارت اند از:
۱. شرکت در لویه جرگه های اضطراری لویه جرگه قانون اساسی، لویه جرگه ملی مشورتی صلحلویه جرگه عنعنوی سالهای ۱۳۹۰ و ۱۳۹۲ ش.
۲. سفر رسمی به دعوت وزارت خارجه بریتانیا به آن کشور برای ارتقای ظرفیت شورای ولایتی هلمند و بحث و تبادل نظر درباره نقش مؤثر نیروهای بریتانیایی در جهت تقویت نهادهای امنیتی افغانستان و مبارزه مشترک با تروریسم در ولایت هلمند؛
۳. سفر رسمی و کاری به کشور فلیپین به منظور آموزش برنامه های تطبیقی پالیسی تقویت و حمایت از ادارات محلی در افغانستان (همان).
۴. مشاور سیاسی محمد محقق در دولت انتقالی و نیز مسئول ستاد انتخاباتی محمد محقق در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۳ ش موجانی صدقی راهدار حسین زاده علیزاده ارغون چینار و یارقین (۳۳۴:۱۳۹۴).

او تا کنون تقدیر نامه هایی از جانب مقامات دولتی شخصیت های سیاسی نهادهای اجتماعی و مدنی برخی وزارت خانه ها، ولسی جرگه، نماینده خاص سازمان ملل متحد در افغانستان و سایر مؤسسات ملی و بین المللی دریافت کرده است. وی فعلاً مصروفیت و وظیفه رسمی و دولتی ندارد و اداره لیسه خصوصی استقلال ولایت هلمند را به عهده دارد، ارزگانی (۱۳۹۶). منبع: دانشنامه هزاره، ج۱، ص494-496/ محسن شریفی

 

سلمان علی ارزگانی

زندگینامه سلمانعلی ارزگانی(۱۳۴۰ ش)؛ خطاط و هنرمند چیره دست کشور
استاد سلمان علی ارزگانی فرزند میرزا محمد عیسی متولد سال ۱۳۴۰ ش / ۱۹۶۱ م در قریه باغچار ولسوالی ارزگان خاص است. پدرش کارمند دولت بود ارزگانی شش ساله بود که به خاطر اشتغال اداری پدرش در هلمند به همراه خانواده به این ولایت مهاجرت کرد. او مکتب و لیسه را در همان ولایت به اتمام رساند ارزگانی (۱۳۹۶).

استاد سلمانعلی ارزگانی  هنرمند و خوشنویس چیره دست و نامدار  کشور ما افغانستان در سن شش سالکی از زادگاه اصلی اش یعنی ارزگان خاص به ولایت هلمند جابجا شد و تحصیلات ابتدایی را تا مقطع دیپلم در همان جا به پایان رسانیده و در سال ۱۳۵۹ جز شش نفر از شاگردان ممتاز در سطح افغانستان برای تحصیلات عالی به دریافت بورسیه نایل گردید. اما به دلایل نامعلوم از اعزام به خارج از کشور بازماند. و به ناچار در سال ۱۳۶۰ به ایران مهاجرت کرد٬ با توجه به علاقمندی که با هنر خوشنویسی داشت، دوره های آموزشی پنج ساله خوشنویسی را در طی یک و نیم سال به پایان رسانیده و در سال ۱۳۶۴ موفق به اخذ درجه ممتاز در  بخش های از خوشنویسی«نستعلیق و شکسته نستعلیق» از انجمن خوشنویسان ایران شد. در سال ۱۳۷۸ در رشته گرافیک هنرهای زیبا دانشگاه آزاد اسلامی ایران موفق به پایان دوره لیسانس شد.

درمیانه سال ۱۳۷۹ به پاکستان هجرت کرد و به مدت سه سال مشغول تدریس هنرهای تجسمی (خوشنویسی٬ نقاشی و طراحی) در مراکز فرهنگی بود و در عین حال مضامین (تاریخ٬ جغرافیا وفارسی دری) را در مکاتب مخصوص مهاجرین افغانستانی مقیم کویته نیز تدریس می کرد.
در سال ۱۳۸۴ به حیث رییس دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در ولایت تازه تاسیس دایکندی موظف شد و در سال۱۳۸۸ به سمت رییس نشرات کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در کابل به مدت دوسال ایفای وظیفه نمود.
در اوایل سال ۱۳۹۰ برگشته و به کار اصلی خودش در زمینه خوشنویسی و تا سال ۱۳۹۴ به حیث مسوول انجمن خوشنویسان افغانستان کار کرد. فعالیت های فرهنگی و هنری: تآسیس انجمن خوشنویسان معاصر افغانستان در دنیای هجرت با اشتراک تعدادی از خوشنویسان مهاجر٬ سال ۱۳۶۷ در تهران. ۱۵سال تدریس خوشنویسی در مراکز فرهنگی و هنری ایران و تربیت ده ها هنرجو. عضویت در فرهنگسراهای ارسباران و خاوران تهران. همکاری با نشریات متعدد و کار در زمینه فرهنگ و هنر دوره جهاد و مقاومت مردم افغانستان. عضویت در شورای نویسندگان مجلات (شمع آوارگان و ارشاد) کویته پاکستان و عضویت شورای نویسندگان مجله (حقوق بشر و ادبیات معاصر) در کابل. 

خلق صدها قطعه اثر در زمینه های خوشنویسی٬ نقاشی٬ کایکاتور و طراحی گرافیک.
برپایی ۱۴ نمایشگاه انفرادی و شرکت در۲۰ نمایشگاه خوشنویسی گروهی در داخل و خارج از کشور.
کتابت دیوان اشعار مرحوم دبستانی (شامل ۱۵۰ صفحه) در ایران.
عضویت در هیات داوری رقابتهای متعدد هنری در زمینه ی خوشنویسی و نقاشی در داخل و خارج از کشور
دریافت تندیس«هنرمند برتر» از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ در سال ۱۳۹۵
دریافت مدال عالی دولتی از سوی رییس جمهور به خاطر کار کرد در زمینه خوشنویسی در سال 1396.
او بعد از موفقیت در کانکور سال ۱۳۵۸ ش وارد دانشگاه کابل شد، اما به دلیل تغییر اوضاع سیاسی کشور که پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ رخ داده بود دانشگاه را نیمه تمام گذاشت و در سال ۱۳۶۰ ش به ایران مهاجرت کرد. ارزگانی به خاطر علاقه ای که به خطاطی داشت در سال ۱۳۶۰ ش وارد انجمن خوش نویسان ایران شد و از استادانی چون غلام حسین امیرخانی کیخسرو خروش، یدالله کابلی و محمد حیدری نگارش خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق را فرا گرفت. در سال ۱۳۶۴ ش از آن انجمن در رشته خوش نویسی درجه ممتاز گرفت. پس از آن دوره فوق ممتازی را نیز سپری کرد اصیل یوسفی، ۱۳۸۴: ۳۹۹ و ۴۰۰).
در سال ۱۳۷۸ ش در رشته گرافیک دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران لیسانس گرفت اصیل یوسفی ۱۳۸۴: ۳۹۹ و ۴۰۰) ارزگانی در میانه سال ۱۳۷۹ ش به پاکستان مهاجرت کرد و به مدت سه سال مشغول تدریس هنرهای زیبا خوش نویسی، نقاشی و طراحی در مراکز فرهنگی کویته بود. مضامین تاریخ، جغرافیه و فارسی دری را نیز در مکاتب مخصوص مهاجران افغان مقیم کویته تدریس میکرد ارزگانی (۱۳۹۶). او در سال ۱۳۸۴ ش به ریاست دفتر کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در ولایت تازه تأسیس دایکندی منصوب شد. از سال ۱۳۸۸ ش به مدت دو سال به حیث رئیس نشرات کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در کابل ایفای وظیفه کرد (همان)
ارزگانی در اوایل سال ۱۳۹۰ ش بعد از انجام فعالیتهای متفرقه به کار اصلی خودش یعنی خوش نویسی بازگشت. او از سال ۱۳۹۴ ش به حیث مسئول انجمن خوش نویسان افغانستان فعالیت کرد ارزگانی (۱۳۹۶). از نظر ارزگانی بهترین اثرش ترسیم چهره عبدالعلی مزاری دبیر کل حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال ۱۳۷۲ ش است. این تابلو برگرفته از شعر محمد حسن حسین زاده متولد ۱۳۴۱ ش) است و ترکیبی است از طراحی و سیاه مشق نستعلیق ارزگانی (۱۳۹۳) سبک و تخصص اصلی ارزگانی در خوش نویسی نستعلیق و شکسته نستعلیق است ارزگانی (۱۳۷۶ (۱۹).

فعالیت های:
از جمله فعالیتهای فرهنگی و هنری ارزگانی میتوان به اینها اشاره کرد:
۱. تأسیس انجمن خوش نویسان معاصر افغانستان در دنیای مهاجرت با مشارکت تعدادی از خوش نویسان مهاجر سال ۱۳۶۷ ش در تهران.
۲. همکاری با نشریات فرهنگی مهاجران افغانستان در ایران و کار در زمینه فرهنگ و هنر در دوره جنگ داخلی در افغانستان .
3. عضویت در شورای نویسندگان مجلات شمع آوارگان و ارشاد کویته پاکستان و عضویت شورای نویسندگان مجله های حقوق بشر و ادبیات معاصر افغانستان
۴. ایجاد صدها قطعه اثر در زمینه خوش نویسی نقاشی کاریکاتور و طراحی گرافیک
۵ برپایی چهارده نمایشگاه انفرادی و شرکت در ۱۰ نمایشگاه خوش نویسی گروهی در داخل و خارج از کشور؛ ۶ کتابت دیوان اشعار دبستانی شامل ۱۵۰ صفحه در ایران ۷ عضویت در هیئت داوری رقابتهای متعدد هنری در زمینه خوش نویسی و نقاشی ارزگانی (۱۳۹۶)
از جمله آثار چاپ شده ارزگانی در زمینه خوش نویسی میتوان به کتاب ملک دل منتخب آثار خوش نویسی آرشیف ملی از خوش نویسان گذشته افغانستان اشاره کرد. او به همراه علی بابا اورنگ و عبدالرشید عثمان کتاب بوی بهار مجموعه آثار خوش نویسان معاصر افغانستان را چاپ کرده است خبرگزاری فارس، (۱۳۹۳). مبنع: دانشنامه هزاره، ج۱، ص۴۹۳-۴۹۴/ محسن شریفی

آثر ماندگار مرحوم استاد سلمانعلی ارزگانی(تصویر شهید مزاری)

استاد سلمانعلی مزاری در مصاحبه با شفقنا افغانستان در باره این تصویر سازی هنرمندانه می گوید: در میان تمامی آثارم٬ یکی از آنها را بسیار دوست دارم٬ آن اثر را در میانه ی سال ۱۳۷۲ کار کردم که ترکیبی از طراحی گرافیک و سبک خوشنویسی سیاه مشق نستعلیق است.  اثر یادشده از نظر خلاقیت و نوآوری و هم از جهت استقبال مردمی و مخاطب فراوانی که داشت و دارد٬ بارها توسط منابع مختلف چاپ و نشر گردید. و آن اثر به تصویر کشیدن جهره ی مبارک شهید مزاری بود که در آن از سروده های حماسی جناب آقای حسین حسن زاده در اوج دوران مقاومت استفاده کردم. آن کار بیاد ماندنی و خاطره انگیز درست در وقتی بود که مزاری بزرگ زنده بود و خود ایشان هم آن را دیده بود.

سلطان علی احمدی باغچاری

سلطان علی احمدی (۱۳۰۷ تا ۱۳۹۰ش)، ارباب و متنفذ منطقه ای
سلطان علی احمدی باغچاری، فرزند احمد علی در سال ۱۳۰۸ ش / ۱۹۲۹م، در دره‌ای اسپی قول از توابع قریه محمد بیگ باغچار، به دنیا آمد. سلطان علی از طایفه دایچوپان است و با یازده پشت به صحبت خان از نبیره های امیر چوپان می‌رسد. پدرش احمد علی، فرزند علی ظفر، فرزند محمد ظفر، فرزند محمد بیگ، فرزند عوض على، فرزند خوش محمد، فرزند دوست محمد، فرزند غلام هوقی، فرزند علی بیگ، نبیره صحبت خان است. علی بیگ دو فرزند به نام های غلام هوقی و اسفندیار داشت. قریه ای و طایفه ای به نام اسفندیار در باغچار وجود دارد. (احمدی باغچاری خاطرات).
سلطان علی در هشت سالگی به مکتب خانه رفت و از سید رجب علی معروف به آقای کلان دیوان حافظ و دیگر کتاب های فارسی را آموخت. او در این دوره به زراعت مشغول بود. احمدی باغچاری در سال ۱۳۲۶ ش برای عسکری به زلمی کوت هرات رفت و در سال ۱۳۲۸ ش ازدواج کرد. او سه پسر و دو دختر داشت و از بین آنها محمد امین صادقی ارزگانی در رشته فلسفه و عرفان تألیفاتی دارد (همان)
باغچار در بین دای چوپان و ارزگان قرار دارد. بعد از جنگ دوره عبد الرحمان خان بخشهایی از ارزگان به امر دولت به پشتونها داده شد. اغلب ساکنان باغچار به خاطر احاطه شدن در بین پشتون ها از آنجا خارج شدند. ولی بعضى طوایف علی رغم مشکلات ماندگار شدند، از جمله طایفه غلام هوقی پشتون ها باغچار را بدون مجوز دولت وقت تصاحب کردند. زمین های پدری سلطان علی هم به تصرف پشتونها درآمد و آنان از آن زمان مجبور شدند به صورت دهقانی روی زمینهای پدری کار کنند و یک سوم محصول برای خودشان و دو سوم به پشتون اجاره بدهند (همان)
احمدی باغچاری در سال ۱۳۳۶ ش به خاطر با سواد بودن به سفارش موی سفیدان عهده دار اربابی قریه باغچار شد و تا سال ۱۳۵۲ ش این وظیفه را داشت (همان)
احمدی در سال ۱۳۳۷ ش با اشتراک یوسف علی (برادرش و قدم علی و علی رحیم در دشت رستم از توابع ارزگان خاص زمین خرید که سهم دو برادر هشت جریب در حدود ۳٫۲۳ هکتار بود. البته در این منطقه همچنان پشتون ها مانع می شدند که هزاره ها زمین بخرند. به همین علت آن ها این زمین ها را محرمانه با ابراء خط با عوض خریدند. در این مکان چهار قلعه ساختند و درخت بادام و غیره غرس کردند. بار دیگر سلطان علی و برادرش در سال ۱۳۳۹ ش برای خود و تعدادی از مردم باغچار و ارزگان ۴۰ جریب در حدود ۱۶ هکتار در قَوْلَغُو (گرلفو) از دولت خریدند (همان).
احمدی از طرف هزاره های باغچار برای دوره دوازدهم مجلس شورای ملی در سال ۱۳۴۴ ش کاندیدا شد. ولی از آن روی که او پس از وکالت ممکن بود در پی اعاده دعوای زمین ها برآید با فشار پشتونها و توصیه هزاره هایی که نگران نزاع و جنگ در منطقه بودند، ناچار شد استعفا دهد (همان). احمدی باغچاری در سال ۱۳۴۵ ش در جریان عریضه و درخواست پروژه جوی شش پر با میر احمد میرزایی همکاری داشت صادقی ارزگانی، ۱۳۹۶، به نقل از رحمت الله ضیائی).
احمدی باغچاری در دوران مسئولیت سیاسی و اجتماعی خود چندین بار برای پس گرفتن زمینهای باغچار از پشتون ها تلاش کرد و در آخرین نوبت همراه با محمد مظفری و ارباب غلام حیدر به کابل سفر کرد ولی به دلیل نفوذ و قدرت پشتون ها تلاشها بی نتیجه ماند صادقی ارزگانی (۱۳۹۶) احمدی در منطقه باغچار فرد با نفوذی بود به طوری که در سال ۱۳۵۲ ش که یکی از دختران پشتون خواهان ازدواج با یک هزاره شد پشتونها به کمک حکومت وقت، تهدید و فشار بسیاری برای ممانعت از این ازدواج بر مردم هزاره باغچار اعمال کردند ولی احمدی توانست خطر را از سر مردم منطقه برطرف کند و آن دو جوان را از خطر تهدید به قتل پشتون ها نجات دهد صادقی ارزگانی ۱۳۹۶ به نقل از محمد هاشم احمدی.
حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان در سال ۱۳۵۷ ش / ۱۹۷۸ م ارباب ها و ملاها را در ارزگان همانند دیگر نقاط کشور تحت تعقیب قرار داد. طبق اسناد و اعترافات افراد مرتبط با حکومت قرار بود احمدی باغچاری و محمد مظفری دستگیر شوند و مظفری دستگیر شد. او چند ماه در کوه های باغچار متواری بود و مخفیانه زندگی کرد. بعد از سقوط حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان در ارزگان احمدی باغچاری عضو اداره سیاسی کمیته مشترک مجاهدین» شد و برای تأمین اسلحه و احتیاجات نظامی با خارج از منطقه و کشور در ارتباط شد. او برای وارد کردن اسلحه، دارو و محصولات فرهنگی از ایران با اسحاق نقوی مسئول سازمان رجا در ارزگان همکاری داشت صادقی ارزگانی، ۱۳۹۶، به نقل از رحمت الله ضیائی پشتونها در سال ۱۳۵۸ ش به هزاره های دای چوپان حمله کردند و اموال آنها را غارت کردند. احمدی باغچاری و سید نعمت الله و ارباب غلام حیدر برای پس گرفتن اموال مردم وارد منطقه دای چوپان شدند و اموال غارت شده را از پشتون ها پس گرفتند و به صاحبانشان بازگرداندند (صادقی ارزگانی، ۱۳۹۶، به نقل از غلام رسول محسنی او همراه با ارباب غلام حیدر برای خرید زمین برای مردم باغچار در جوی بغرا در لشکرگاه (هلمند) اقدام کرد و در این زمینه تلاش فراوانی کرد، ولی خانهای پشتون از برنامه او مطلع شدند و مأموران ثبت خرید زمین در آن منطقه را از ثبت نام مردم با غچار منصرف کردند (صادقی ارزگانی (۱۳۹۶).
احمدی تا سال ۱۳۶۳ ش در باغچار سکونت داشت و در این سال به ایران مهاجرت کرد و در شهر اصفهان منطقه زینبیه ساکن شد احمدی باغچاری خاطرات او به عنوان ارباب در منطقه باغچار نقش زیادی در حل منازعات منطقه و حفظ سیاست همجواری بین هزاره و پشتون داشت. او با کمک طلاب علوم دینی و حمایت های مردم برای ترویج اندیشه های آیت الله خمینی در باغچار تلاش میکرد در این زمینه با علمای باغچار همانند سید عبدالله، ملا محمد اسحاق و محمد نظر آخوند و سید اسحاق نقوی ، وکیل آیت الله خمینی همکاری داشت (همان). او هم چنین در تأسیس مکتب تحت نظارت سید رجب علی نقش مؤثر داشت و با اسحاق نقوی در ساخت مسجد کهنه بازار و حسینیه همکاری کرد و آنان علی رغم مخالفت پشتون ها توانستند این مراکز را بنیان نهند (همان) در تأسیس مدرسه علوم دینی امام جعفر صادق در مرکز ارزگان با اسحاق نقوی همکاری مالی تبلیغی اجتماعی و سیاسی داشت و اولین مشاور و معتمد نقوی در ساختن مدرسه و تأمین هزینه های آن بود.
با کوچ رفتن نقوی به قندهار محمد مظفری متصدی مدرسه شد و این دوره اوج فعالیت های مدرسه بود. حکومت وقت و پشتونها حساسیت بسیاری نسبت به مدرسه داشتند احمدی باغچاری با نفوذ سیاسی خود و با همکاری محمد مظفری در تداوم فعالیت های مدرسه نقش داشت. آنان هم چنین اولین مسجد و حسینیه باغچار را در خوش میر پایه گذاری کردند. احمدی باغچاری در سال ۱۳۹۰ ش / ۲۰۱۱ م در شهر اصفهان درگذشت و او را در قبرستان باغ رضوان این شهر دفن کردند (صادقی ارزگانی (۱۳۹۶) منابع: احمدی باغچاری، سلطان علی «خاطرات الحاج سلطان علی احمدی باغچاری؛ تاریخی، اجتماعی اخلاقی، سیاسی و دل نوشته‌های منظوم، چاپ نشده، صادقی ارزگانی، محمد امین(۱۳۹۶)، مصاحبه حضوری ابوطالب مظفری با محمد امین صادقی ارزگانی، اصفهان ۳۰ قوس ۱۳۹۶. 

منبع: دانشنامه هزاره، ج1، ص۳۳۳-۳۳۶/ پروین ولی زاده

محمد امین احمدی

دکتر محمد امین احمدی باغچاری ارزگانی، فرزند بوستان علی، متولد ۱۳۴۲ش، متفکر و اندیشمند برجسته ارزگان، از شخصیت های علمی، فرهنگی و سیاسی افغانستان است که در اعتدال، خرد ورزی، سخت کوشی، تعهد و خیر خواهی، شهرت دارد و این خصوصیات از وی یک شخصیت محبوب و مورد اعتماد در سطح کشور ساخته است.

جامعیت علمی احمدی در تحصیلات عالی دانشگاهی و علوم دینی سبب شده تا بیش از دیگر شخصیت های علمی، در محافل و مراکز علمی دو کشور افغانستان و ایران مطرح و شناخته شده باشد. ایشان، علاوه بر تلاش ها و کارنامه ی درخشان علمی، به فراخور شرایط، مسؤولیت های سیاسی زیادی از عضویت در کمیسیون تدقیق قانون اساسی تا عضویت در هیئت مذاکره کننده دولت با طالبان را نیز دارد. احمدی در مراسم گرامیداشت کاتب هزاره(۱۳۹۵ش) در ارگ ریاست جمهوری، گفت: من یک بازمانده ارزگانی هستم؛ بازمانده فاجعه ارزگان. او علاوه بر زبان مادری فارسی به زبان های عربی و انگلیسی تسلط کامل دارد و به زبان پشتو نیز در حد متوسط مسلط است.

1. زندگینامه:

این جانب محمدامین احمدی در ارزگان از شهرهای مرکزی افغانستان در سال 1343به دنیا آمدم. تحصیلات ابتدایی و مقدماتی خود را در آن دیار گذراندم و به سال 1359 ه.ش در مقطع سطح (شرح لمعه و اصول فقه مظفر) در حوزه علمیه قم برای ادامه تحصیل پذیرفته شدم. از آن سال تا سال 1369 پیوسته به تحصیل در علوم دینی (فقه، اصول فقه، تفسیر، فلسفه و عرفان) اشتغال داشتم. در سال 1369 در کنکور اختصاصی مرکز تربیت مدرس وابسته به دانشگاه قم که فقط از میان طلاب واجد شرایط ثبت نام می کرد شرکت کردم و برای تحصیل در رشته الهیات و معارف اسلامی در مقطع فوق لیسانس در این مرکز پذیرفته شدم. و در سال 1372 با درجه عالی از پایان نامه خود تحت عنوان (فقه و بررسی دیدگاه هیوم در مورد معجزه) دفاع نموده به اخذ فوق لیسانس از آن مرکز نایل شدم. در نیمه دوم سال تحصیلی 1373 – 1374 برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری در رشته فلسفه و حکمت اسلامی وارد دانشگاه تهران شدم و در تیرماه 1380 از رساله دکتری خود تحت عنوان (انواع قضایا و تحلیل آنها از حیث ضرورت و امکان، توجیه و اثبات در فلسفه اسلامی و فلسفه تحلیلی) با درجه عالی دفاع نمودم. از نگاه تحصیلات حوزوی با سابقه در بیش از 6 سال درس خارج فقه و اصول و سه بار شرکت در مصاحبه علمی در این مقطع فارغ التحصیل مرکز جهانی علوم اسلامی محسوب می شوم. (منبع: راسخون

2. فعالیت ها:

الف) تدریس و همکاری با مراکز علمی:
1. تدریس در مراکز علمی و دانشگاهی:
2. دانشگاه رازی کرمانشاه(۱۳۷۳-۱۳۷۴ش)
3. جامعه المصطفی العالمیه(۲۰۰۱-۲۰۰۷)
4. دانشگاه تهران(۲۰۰۵-۲۰۰۷)
5. دانشگاه کاتب(۲۰۰۸-۲۰۱۰)
6. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ۱۳۷۶-۱۳۸۶)
7. دانشگاه ابن سینا از تأسیس(۱۳۸۹ش) تا کنون.
8. عضو هیأت علمی و همکار پژوهشی مراکز علمی و دانشگاهی
9. عضو و رئیس بورد علمی مرکز فرهنگی نویسندگان افغانستان در ایران(۷۲-۸۲)؛
10. محقق، مدرس و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ( ۱۳۷۶-۱۳۸۶)؛
11. رییس مرکز فرهنگی و اجتماعی سراج؛
12. محقق در مرکز تحقیقات استراتژیک ایران- معاونت اندیشه اسلامی، (۱۹۹۳ تا ۱۹۹۷)؛
ب) تأسیس دانشگاه:
1. احمدی در سال ۱۳۸۶ش به افغانستان آمد و در تأسیس دانشگاه کاتب با ابراهیم قاسمی همکاری داشت. به مدت دو سال به عنوان استاد و رئیس دانشگاه کاتب، انجام وظیفه کرد.
2. در سال ۱۳۸۹ش با ۱۲ نفر از استادان دانشگاه کاتب، دانشگاه ابن سینا را تأسیس کرد. احمدی از آن زمان تا کنون، عضو هیئت مؤسس، رئیس و استاد دانشگاه ابن سیناست.
ج) فعالیت های سیاسی و دولتی:
۱. عضو کمیسیون تدقیق قانون اساسی افغانستان از ثور تا جدی ۱۳۸۲ش و در تدوین قانون اساسی نقش داشت.
۲. عضو کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی افغانستان(۱۳۹۰- ۱۳۹۳ش) با پیشنهاد رئیس جمهور سابق حامد کرزی و رأی اعتماد پارلمان.
۳. عضو شورای عالی وزارت تحصیلات عالی جمهوری اسلامی افغانستان (۱۳۹۷ تا کنون )
۴. عضو بورد اسناد تقنینی و حقوقی وزارت تحصیلات عالی جمهوری اسلامی اففانستان (۱۳۹۸)
۵. عضو بورد علمی ریاست انسجام امور اکادمیک وزارت تحصیلات عالی (۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷)
۶. عضو شورای رهبری وزارت تحصیلات عالی جمهوری اسلامی افغانستان؛
۷. عضو هیات مذاکره کننده صلح جمهوری اسلامی افغانستان (۱۳۹۹)

3. آثار و تألیفات:

الف) کتاب ها:
۱. انتظار بشر از دین، دکتر محمد امین احمدی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ دوم: سال 1386 ش.

۲. تناقض نما یا غیب نمون؛ نگاهی نو به معجزه؛محمدامین احمدی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول: 1389.

۳. قلمروهای هستی از نگاه فیلسوفان تحلیلی، دکتر محمد امین احمدی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول: 1399.

4. مقاومت عاری از خشونت،نویسنده: مایکل ان. ناگلر/ ترجمه: دکتر محمد امین احمدی، بنیاد اندیشه، سال نشر ۱۴۰۲ م. دانلود. 

5. قانون اساسی و جامعه ی در حال گذار افغانستان؛ دکتر محمد امین احمدی و همکاران، انستیتوت مطالعات استراتیژیک افغانستان، سال نشر ۲۰۱۶م. دانلود

6. جایگاه مذهب در قانون اساسی آینده افغانستان، دکتر محمد امین احمدی، ناشر: زلال کوثر، سال نشر ۱۳۸۱. دانلود

7. انواع قضایا و تحلیل آن ها از حیث ضرورت و امکان، توجیه و اثبات در فلسفه اسلامی و تحلیلی، دکتر محمد امین احمدی(رساله دکتری)، دانشگاه تهران، ۱۳۸۰. دانلود

ب) مقالات: 

1. در جست‌وجوی ریشه‌ها، محمد امین احمدی، مجله نقد و نظر، دوره 2، شماره 6، بهمن 1375، صفحه 117- 144. دانلود

2. بررسی دیدگاه کارنت در مورد علم تألیفی پیشین، دکتر محمد امین احمدی، نشریه مقالات و بررسی ها، زمستان ۱۳۷۹، ش68، ازص257-280. دانلود

3. انتظار بشر از دین/ دکتر محمد امین احمدی، نقد و نظر، دفتر تبلیغات اسلامی، سال ۱۳۸۳ شماره35-36. دانلود

4. مبانی مشروعیت و کنترل قدرت از دیدگاه دین/ محمدامین احمدی، سراج زمستان ۱۳۷۳ شماره2، دانلود

5. گفتمان صلح و مبانی نظری ساختار ملی در افغانستان/ محمد امین احمدی، سراج زمستان ۱۳۷۷ شماره15. دانلود

6. معجزه، محمد امین احمدی، مجله نقد و نظر، دفتر تبلیغات اسلامی، دوره 11، سال 1385، شماره 43-44 ص203-184. دانلود

7. تئوری چهارضلعی صلح؛ چگونه می‌توان با طالبان به صلح رسید؟| داکتر محمدامین احمدی، اندیشه معاصر، س چهارم، ش پانزدهم، بهار 1398. دانلود

8. وضع محدودیت قانونی بر گفتار نژادپرستانه در محیط‌های دانشگاهی| داکتر محمد امین احمدی، اندیشه معاصر، س پنجم، ش هفده هم، 1398. دانلود

9. مزاری؛ شهید وحدت ملی و مردم، داکتر محمد امین احمدی، فصلنامه عدالت و امید، بنیاد اندیشه، شماره ۱، انتشار: زمستان ۱۳۹۶، ص16. دانلود

10. قانون اساسی جدید افغانستان و جایگاه شیعیان در آن، دکتر امین احمدی، فصلنامه شیعه شناسی، سال دوم، شماره5،1383. دانلود

تذکر: هرگونه استفاده از مطالب این سایت، تنها با ذکر منبع: پایگاه اطلاع رسانی مجمع علما و طلاب ارزگان، مجاز است.

محمد امین صادقی

حجت الاسلام والمسلمین محمد امین صادقی ارزگانی
1. زندگینامه:
اینجانب محمد امین صادقی ارزگانی، در سال 1341ش در کشور افغانستان استان ارزگان، دهکده باغچار محله آهنگران در یک خانواده مذهبی به دنیا آمدم. پس از دوره ابتدایی مدرسه، به دلیل علاقه پدرم به روحانیت، زمینه فراگیری علوم حوزه را برایم فراهم ساخت و به دلیل شرایط نامساعد تحصیل علوم حوزه و موانع گوناگون، با مشکلات فراوان مرا در ادامه تحصیل معارف قرآن و عترت همواره تشویق و مساعدت می نمود، پس از پیروزی نظام اسلامی در ایران، شرایط سفر به ایران برای تحصیل علوم حوزوی برایم فراهم شد، لذا بعد از ورود به ایران، در اراک مدرسه حاج ابراهیم به مدت دو سال و چند ماه مشغول تحصیل فقه و اصول بودم و در ضمن تدریس ادبیات عرب نیز داشتم. بعد از دو سه سال مجددا به زادگاه خود برگشتم و دوباره پس از چند ماه برای ادامه تحصیل مجدد به ایران آمدم و در حوزه علمیه صدر در اصفهان به مدت دو سال مشغول فراگیری فقه و اصول در سطوح عالیّه بودم. تا این که به لطف الهی زمینه ورود به حوزه مقدسه قم برایم فراهم شد، پس از اتمام دروس سطوح عالی فقه و اصول، در درس خارج آیة الله فاضل لنکرانی و شبیری زنجانی شرکت نمودم. و در ضمن در درس تفسیر آیة الله جوادی آملی و درس فلسفه و عرفان آیة الله استاد حسن زاده آملی حضور پیدا کردم. مدت 8 سال است که به کارهای تحقیقی مشغول هستم، و اگر خداوند توفیق عنایت فرماید شدیداً علاقه مندم که در حوزه نشر معارف قرآن و اهل بیت (ع) به تحقیق خود ادامه بدهم.

2. آثار و تألیفات:
الف) کتاب ها:

1. عارفانه های امام خمینی (ره) در صحیفه امام، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه چاپ و نشر عروج، چاپ اول: 1402.

2. پیامبر اعظم(ص) در نگاه عرفانی امام خمینی(س)، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه چاپ و نشر عروج، سال نشر: 1386.

3. زن در آینه عرفان، محمدامین صادقی ارزگانی، بوستان کتاب قم، سال نشر: 1389.

4. جلوه های عرفانی نهضت حسینی(ع) (ویرایش سوم با تجدید نظر و اضافات)، محمدامین صادقی ارزگانی، قم، بوستان کتاب 1392.

5. جرعه های حکمت: بررسی تطبیقی حکمت امام خمینی(س) و سنایی غزنوی، محمدامین صادقی ارزگانی، نشر عروج 1393.

6. درسنامه عرفان امام خمینی(س)، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه چاپ و نشر عروج، سال نشر: 1389.

7. آموزه های عرفانی از منظر امام علی(ع)، محمدامین صادقی ارزگانی، قم، بوستان کتاب، سال نشر 1387.

8. زن در اندیشه عارفانه امام خمینی (ره)، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، سال نشر: 1402.

9. انجام شناسی تطبیقی بر اساس حکمت ملاصدرا و امام خمینی (ره)، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره)، 1394.

10. انسان کامل از نگاه امام خمینی (ویرایش جدید)، محمدامین صادقی ارزگانی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، سال نشر: 1388.

11. جلوه های قرآنی در نگاه امام خمینی(ره)، محمدامین صادقی ارزگانی، موسسه چاپ و نشر عروج، سال نشر: 1388.

12. شناخت عارفانه حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، محمدامین صادقی ارزگانی، قم، بوستان کتاب 1392.

13. انسان کامل از نگاه امام خمینی و عارفان مسلمان، محمدامین صادقی ارزگانی، قم، بوستان کتاب1387.

14. نتایج کلامی حکمت صدرایی(مباحث نظری دین و کلام جدید)، محمدامین صادقی ارزگانی، قم، بوستان کتاب 1388.

15. آموزه مهدویت در عرفان اسلامی، محمدامین صادقی ارزگانی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، سال نشر: 1386.

16. عصمت، محمدامین صادقی ارزگانی، مرکز مدیریت حوزه های علمیه، سال نشر: 1388.

17. سیمای اهل بیت علیهم السلام در عرفان امام خمینی(ره)، محمدامین صادقی ارزگانی، نشر عروج، سال 1387.

18. فرایند وجودی انسان از آغاز تا انجام: از نگاه امام خمینی و علامه طباطبایی، محمدامین صادقی ارزگانی، نشر عروج: 1395.

19. کوثر ناز: عارفانه های خطبه فاطمه زهرا(س)، محمد امین صادقی ارزگانی، دارالتفسیر، سال:1395.

ب) مقالات:

1. اسماء الهی از نگاه عرفانی امام خمینی، محمدامین صادقی ارزگانی، حضور ۱۳۸۲ شماره ۴۴.
2. مهدی(عج) و مهدویت از دیدگاه نهج البلاغه، محمدامین صادقی ارزگانی، معرفت ۱۳۸۴ شماره ۹۴.
3. فاطمه زهرا علیها السلام الگوی بندگی و زندگی، محمدامین صادقی ارزگانی، ره توشه، پاییز 1403 شماره 148(تخصصی ویژه مبلغان) (‎از 27 تا 35)
4. آموزۀ مهدویت در آینۀ زیارت جامعۀ کبیره، محمدامین صادقی ارزگانی،، ره توشه، زمستان 1402 - شماره 145(تخصصی ویژه مبلغان) (‎از 69 تا 77 )
5. امام شناسی در دعای افتتاح، محمدامین صادقی ارزگانی، ره توشه، بهار 1402 - شماره 142 (‎9 صفحه - از 31 تا 39 )
6. قرآن در آیینۀ قرآن، محمدامین صادقی ارزگانی، ره توشه، بهار 1402، ش 142 (‎8 صفحه از 23 تا 30)
7. ویژگی‌های ملت حسینی، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه، تابستان 1401 - شماره 138 (ویژه مبلغان) (‎10 صفحه - از 39 تا 48 )
8. خداشناسی در صحیفه سجادیه، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه»بهار 1401 - شماره 137(ویژه مبلغان) (‎10 صفحه - از 73 تا 82 )
9. آداب حاجت خواهی در صحیفه سجادیه، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه، بهار 1401 - شماره 137(ویژه مبلغان) (‎10 صفحه - از 83 تا 92 )
10. کرامت سالمندان از منظر آیات و روایات، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه، زمستان 1400 - شماره 136(ویژه نامه خانواده) (‎از 57 تا 66 )
11. انسان شناسی، صادقی ارزگانی، محمدامین ؛ احمدی امیری، سیدعلی، دانشنامه امام خمینی، جلد دوم (‎14 صفحه - از 371 تا 384 )
12. تهذیب نفس، صادقی ارزگانی، محمدامین، دانشنامه امام خمینی، جلد سوم (بهشتی، سیدمحمد - ثقفی، خدیجه) (‎9 صفحه - از 600 تا 608 )
13. نیایش و ستایش در سیره امام حسین(ع)، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه، پاییز و زمستان 1393، ش96 (ویژه محرم 1436) (‎از 129 تا 144)
14. گفت‌وگوی دوستانه با ماه رمضان، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه»بهار و تابستان 1393 - شماره 93 (رمضان 1436) (‎از 261 تا 273 )
15. شب قدر؛ تجلی‌گاه فضیلت و رحمت، صادقی ارزگانی، محمدامین، ره توشه، بهار و تابستان 1393 - شماره 93 (رمضان 1436) (‎از 127 تا 139 )
16. مهدی(عج) و مهدویت از دیدگاه نهج البلاغه، صادقی ارزگانی، محمد امین، معرفت، مهر 1384 - شماره 94 (6 صفحه - از 26 تا 31 )
17. شهید مطهری و آموزه های عرفانی، صادقی ارزگانی، محمد امین، معرفت، خرداد 1384 - شماره 90 (9صفحه - از 109 تا 117 )
18. حکیم صدر المتألهین؛ جستاری در اندیشه سیاسی اجتماعی، صادقی ارزگانی، محمد امین، معرفت، تیر 1383 - شماره 79 ( از 44 تا 49 )
19. سیمای مهدی(عج) از منظر عرفان اسلامی، صادقی ارزگانی، محمد امین، معرفت، مهر 1382 - شماره 70 ) 7صفحه - از 97 تا 103 )
20. اسماء الهی از منظر عرفانی امام خمینی(ره)، صادقی ارزگانی، محمد امین، معرفت، تیر 1382 - شماره 67 (6 صفحه - از 78 تا 83 )

حسن امینی

 

حجت الاسلام حسن امینی، دانش‌آموختۀ سطح چهار جامعة المصطفی و پژوهشگر دائرة المعارف علوم عقلی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)
1. زندگی نامه:
حسن امینی(ارزگانی) در حدود سال1340، در یکی از نواحی ارزگان خاص به دنیا آمد. مقداری از مقدمات و ادبیات عرب را در مدرسه علمیه ارزگان آموخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به هدف تحصیل علوم دینی، از طریق پاکستان، به مقصد ایران عزیمت کرد. از حدود سال1360، در حوزه‌ی علمیه‌ی قم به درس‌های حوزوی (لمعه و اصول فقه) مشغول شد. رسائل را نزد آقایان اعتمادی و موسوی تهرانی و کفایه را نزد استاد پایانی و مکاسب را نزد استاد ستوده فراگرفت. در درس خارج اصول و فقه، از استاد فاضل لنکرانی و استاد سبحانی و بعضی دیگر بهره جست. در 1375، پس از چندبار شرکت در امتحان درسِ خارجِ فقه و اصول، از سطح چهار فارغ التحصیل گردید. پس از آن، کارشناسی و کارشناسی‌ارشد (در رشته عرفان اسلامی با نمره 19) را از مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) و کارشناسی‌ارشد با گرایش فلسفه از جامعه‌المصطفی‌العالمیه (نیز با نمره 19) دریافت کرد. فلسفه اسلامی را به عنوان پیش‌نیاز عرفان اسلامی در موسسه امام خمینی (ره) و عرفان اسلامی (مثل تمهید القواعد، شرح فصوص الحکم قیصری، شرح منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری، بخشهای از مصباح الانس فناری) را بیشتر در خارج ازآن، نزد استاد سید یدالله یزدان پناه فراگرفت. از تاریخ 1385، تا 1397 به عنوان محقق و یا همکار علمی در دائره‌المعارف علوم عقلی وابسته به مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، در بخش عرفان اسلامی (از استخراج تعاریفِ اصطلاحات عرفان نظری تا نگارش مقاله)، مشغول پژوهش بوده‌ است. از سال 1390 تا 1398، با مؤسسه‌ی باقر‌العلوم (ع)، در نقد عرفان‌های نوپدید و از سال 1393، با انجمن حکمت و فلسفه‌ی ایران، همکاری داشته‌ و برای هر دو مرکز تا کنون مقالات علمی متعدد نوشته‌ است. از میان مقالات زیر، شماره‌های 7، 8، 9، 10، 11، علمی_پژوهشی و شماره 12، علمی- ترویجی هستند که دانشگاه باقرالعلوم یا مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) یا موسسه باقرالعلوم آنها را چاپ کرده‌اند. در نتیجه: تا کنون با نوشتن کتاب و مقالات متعدد، در مسائل دشوار اعتقادی، با مراکز معتبر علمی ایران همکاری داشته‌ و با اصول و فنون پژوهش و قواعد نگارش و ویرایش هم به خوبی آشنا است.

2. آثار و تألیفات:
الف) کتاب‌ها:
1. خیر و شر در مکتب ابن‌عربی، قم، انتشارات آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، چ1، 1390.

2. بررسی تطبیقی خیر و شر از دیدگاه ابن‌سینا و ابن‌عربی، حسن امینی، قم، مرکز نشر المصطفی(ص)، 1393.

3. جبر و اختیار در حکمت مشاء و عرفان اسلامی، حسن امینی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1401.

مقالات:
1. خیر و شر در مکتب ابن‌عربی، فصلنامه معارف عقلی، زمستان1387، ش12، ص47-74.
2. انتقال‌پذیری تجربه‌ی عرفانی، فصلنامه معارف عقلی، سال ششمو1390، ش 20، ص47-76.
3. رویکرد کلامی و فلسفی خیر و شر، آیین حکمت، سال اول، پاییز1388، ش1، ص53-87.
4. امر بین‌امرین در اندیشه ابن‌عربی، آیین حکمت، سال دوم، تابستان 1389، ش4، ص37-68.
5. بررسی تطبیقی صور ارتسامی با اعیان ثابته، آیین حکمت، سال دوم 1389، ش6، ص7-33.
6. بررسی تطبیقی جبر و اختیار از منظر ابن‌سینا و ابن‌عربی، آیین حکمت، 1391، ش11، ص7-40.
7. موجه‌سازی تجارب عرفانی، آیین حکمت، سال پنجم، زمستان1392، ش18، ص7-40.
8. علم الهی به موجودات از دیدگاه ابن‌سینا، آیین حکمت، سال ششم، تابستان 1393، ش20، ص29-49.
9. معناشناسی «اختیار» و استناد آن به خداوند در عرفان اسلامی، انوار معرفت 1397، ش14، ص21-30.
10. معرفت نفس طریقی برای رسیدن به معنویت متعالی، مطالعات معنوی 1397، ش7، ص125-147.
11. جایگاه انسان در نظام هستی، مطالعات معنوی، تابستان و پاییز 1392، شماره هشتم و نهم، ص30-45.
12. رابطۀ نفس و بدن از منظر صدرالمتألهین، حسن امینی ارزگانی، پرتو خرد، آذر 1403، ش1، ص 59-76.

13. اراده از منظر عارفان مسلمان، حسن امینی، فصلنامه علمی پژوهشی حکمت اسلامی، 1404.

14. بررسی انتقادی ادله ارتداد از منظر فریقین، زهرا امینی و حسن امینی، دو فصلنامه علمی تخصصی در مسیر استنباط، شماره 31، سال چهاردهم1403، ص161-178.

15. رویه علامه طباطبایی(ره) در وادی عمل و سلوک، حسن امینی ارزگانی ....