آخوند ملامحمد کاظم درافشانی معروف به صاحب کفایه که با القاب(در افشانی، ارزگانی، خراسانی و هروی) نیز شناخته می شوند ازعلما و مجتهدان و دانشمندان نامور جهان اسلام است که آوازه شهرت و مقام علمی او اقطار وآفاق جهان را درنوردیده و بیش از صد سال است که آراء و نظریات فقهی او در حوزه ها و مجامع علمی جهان اسلام و جهان تشیع، مطرح و محور درس و بحث اساتید و مدرسان مشهور و پرآوازه است.
ملا محمد کاظم آخوند، فرزند ملاحسین ابریشم فروش(1255-1329ق/1839-1911م) در سال1255 در هرات متولد شد. اصلیت ایشان از چوره دره در افشان از توابع ولایت ارزگان افغانستان می باشد. منطقه در افشان که به آن (درمشان) نیز گفته شده است، در اطراف ناوه میش، موقعیت دارد.
مهاجرت به مشهد
ملا محمد کاظم در آغاز جوانی به مشهد مهاجرت نمود و علوم مقدماتی و سطوح را در مشهد فراگرفت و سپس راهی سبزوار شد واز ملاهادی سبزواری فلسفه آموخت. پس از آن در سن 22 سالگی به تهران رفت ونزدملا حسین خویی ومیرزا اسدالله جلوه به تحصیلات تکمیلی اش در حکمت وفلسفه پرداخت سپس عازم نجف شد ونزد شیخ انصاری وحاج علی شوشتری ومیرزای شیرازی وشیخ راضی نجفی ومیرزا مهدی قزوینی مشغول تحصیل شد و پس ازفراگیری علوم دینی در نجف وسامرا به تدریس مشغول شد وحدود نیم قرن به تدریس علوم معقول ومنقول پرداخت ایشان را درشیوه ی تدریس وحوزه بزرگ درسی درتاریخ شیعه بلکه درتاریخ اسلام بسیارکم نظیر میدانند
میرزای شیرازی درسال1291قمری حوزه درس خود را ازنجف به سامرا انتقال داد آخوند نیز همانند بیشتر شاگردان میرزاهمراه ایشان به سامرا رفت اما پس از مدتی به توصیه میرزا به نجف باز گشت وبه تدریس پرداخت میرزا آخوند را به فضل می ستود وطلبه ها رابه استفاده از درس او تشویق می کردپس از رحلت میرزا حسن شیرازی آخوند به جانشینی وی و بزرگ ترین مرجع عالم شیعه مشخص گردید وعلما وفضلاازهمه نقاط جهان به سوی نجف روی آوردند ودرمجلس درس وی شرکت می جستند زمانی ملاهادی سبزواری استادش در با ره آخوند گفته بود(وی درآینده درعلم ودانش نابغه خواهد شد وازانوارنبوغ اوهزاران نفربه بزرگی خواهند رسید)براستی که چنین گشت!بعضی ازکتب تاریخی یا رجال اخیر شمار علمای کرسی درس اورا (درطول چهل سال) متجاوز از3000 نفر نوشته اند که یک هزار وهشتصد مجتهد و عالم دقیقابه شمارش آمده و مکتوب است.
شاگردان آخند:
بسیاری از بزرگان و مفاخر علمی صده اخیر شیعه مانند: محمد حسین نائنی، محمد رضا تنکابنی، محمد حسین کاشف الغطاء، سید ابوالحسن اصفهانی، سید حسن مدرس، سید ابو القاسم کاشانی، آیت الله حکیم، مرحوم خالصی، علامه امین عاملی، علامه شرف الدین عاملی، علامه آقابزرگ تهرانی، آیت الله بروجردی، آیت الله آقا نور الدین عراقی، سید صدر الدین صدر، حاج حسین قمی، محمد علی شاه آبادی، محمد جواد بلاغی، ضیاالدین عراقی، سید محمد تقی خوانساری، سید عبد الحسین حجت، محمد حسین اصفهانی(کمپانی)، سید عبدالله بهبهانی، سید عبدالهادی شیرازی، سید محسن حکیم، سید محمود شاهرودی، عبدالکریم حائری، سیداحمد خوانساری، سیدجمالدین گلپایگانی، سید محمد حجت، محمد حجت کوه کمره ای، حائری قمی، سید یونس اردبیلی، سیدشرف الدین لبنانی، سیدحسین طباطبای، فیض قمی، کبیر قمی، غروی اصفهانی، میرزا جوادملکی، قاضی طباطبای، آیت الله شهرستانی، مرحوم محلاتی، آقا محسن عراقی، مدرسین یزدی، مدرسین بابلی، و صدها تن از بزرگان شیعه، همگی ازشاگردان او بوده اند.
آیت الله جوادی املی درخطبه های نماز جمعه قم به تاریخ 19/3/1388، در باره آیت الله محمد کاظم آخوند چنین می گوید: «مگرعلمای نجف به قداست آنها کسی آمد، مگر بزرگان نجف به اعلمیت آنها کسی آمد، این آیت الله محمد کاظم آخوند الان تقریبا یک قرن است که تمام این حوزه های اصولی را قبضه کرده، غالبا شاگردان انهاهم مرجع ممتاز جهانی بودند اگر آسید ابولحسن بود مرجع جهانی بود اگر حاج اقا حسین قمی بود مرجع جهانی بود، آخرین شاگردش آیت الله بروجردی بود که ما دیدیم همه اینها را آخوند خراسانی تربیت کرده، امروز رایج شده که می‌گویند مرجع جهان تشیع، اما از در و دیوار این قم که بگذری خبری نیست ولی برای مرحوم بروجردی غرب وشرق فدایی بودند»
آثار ملا محمد کاظم آخوند
مرحوم آخوند یکی از بزرکترین ارکان علم اصول بود وکار سی ساله علما را با اثر گران سنگ خویش (کفایه الاصول)به سه سال تبدیل نمود این کتاب مانند رسائل و مکاسب در ردیف کتب درسی علمای اعلام است البته ایشان تالیفات زیادی دارند از جمله:
1. حاشیه ای بسیار عالمانه برمکاسب استادش(شیخ انصاری)
2. شرح وتعلیقه ای بر منظومه دیگر استادش (ملاهادی سبزواری)
3. حاشیه ای بر اسفار(صدر المتالهین شیرازی) که می گویند نسخه اش در استان قدس رضوی وجود دارد
4. رساله زیبا وسنگین(دماءثلاثه)
5. دررالفوائد فی شرح الفرائد
6. الفوائد الفقهیه والاصولیه
7. تکمله التبصره
8. شرح تکمله التبصره
9. الاجتهاد والتقلید
10. کتاب فی الوقف
11. کفایه الاصول
در میان تالیفات ایشان، مهم ترین و معروف آن کتاب «کفایه الاصول» می باشد که اکنون در دوره های عالی حوزه تدریس می شود واز موجز ترین و منقح ترین و مرتب ترین کتب اصولی مسلمانان است ،صد ها نفر از شاگردان آخوند تقریرات فقه و اصول ایشان را نوشته اند.
