مجمع علما و طلاب ارزگان

زندگی نامه: حجت الاسلام استاد اسدالله افضلی (۱۳۲۴ ش)؛ مدرس و عالم دینی
مرحوم حجت الاسلام اسد الله افضلی، فرزند خدا بخش معروف به حاجی آخوند، از طایفه زولی ارزگان، در سال ۱۳۲۴ ش / ۱۹۴۵ م در قریه زیرک جاغوری به دنیا آمد. شش ساله بود که عده ای از مردم زولی از حاجی آخوند برای آموزش و تربیت دینی آن مردم دعوت کردند. پدر او و خانواده اش در سال ۱۳۳۰ ش به منطقه سه پای مالستان نقل مکان کردند و در آنجا مقیم شدند (افضلی، ۱۳۹۶) حاجی آخوند در منطقه یادشده مدرسه علوم دینی افتتاح کرد. اسدالله از هفت سالگی سواد ابتدایی و مقدمات ادبیات عرب، تفسیر منطق و قسمتی از اصول را از پدرش فرا گرفت (همان). او در سال ۱۳۴۶ ش به درخواست مردم قریه حاجی محمد منطقه زولی به عنوان «ملا امام» به تبلیغ آموزه های اسلامی و آموزش فرزندان اهالی قریه مشغول شد. در سال ۱۳۴۸ ش به عسکری رفت و پس از دو سال خدمت در کابل بازگشت. وی مدتی در کنار پدرش در مدرسه علوم دینی قریه نهاد از توابع سه پای صرف و نحو و منطق را درس گفت.
در سال ۱۳۵۰ ش به جاغوری رفت و دو سال نزد عبد الصمد اکبری قسمتی از علم اصول اقتصاد و فلسفه را فرا گرفت. او به دعوت مردم قریه بولاغه در منطقه رولی به آنجا رفت و بعد از افتتاح مدرسه علوم دینی از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۶ ش در آنجا مشغول شد. وی همچنین در این سالها در دهه اول محرم به مرکز ولسوالی ارزگان خاص می رفت و به تبلیغ مسائل دینی و پاسخ به سؤالات شرعی مردم می پرداخت نوری (۱۳۹۶).
عده ای از شیعیان در شهر سنی نشین ترین کوت، مرکز ولایت ارزگان، مسجد و مرکز دینی تأسیس کردند و از عالمان دینی ارزگان خاص یک نفر را برای تبلیغ و ترویج معارف اسلامی درخواست کردند. در سال ۱۳۵۶ ش اسد الله افضلی به آن شهر رفت تا سال ۱۳۵۸ ش در آنجا بود. افضلی در این شهر، مسجدی تازه تأسیس را تکمیل کرد و نماز جماعت را برقرار کرد او به جهت محدود بودن اقلیت ساکنین شیعه و احتمال ایجاد مانع از سوی افراد متعصب با مسئولین ولایت از قبیل والی، قاضی، مدیر معارف و قومندان صحبت و نظر موافق آنان را برای فعالیت مسجد و مرکز شیعی جلب کرد و برای اولین بار در این منطقه به صورت رسمی اذان شیعی گفته شد و مراسم محرم و روز عاشورا برگزار شد.
افضلی برای ادامه فعالیت های مسجد با عده ای از معتمدین محل به قندهار سفر و با محمد آصف محسنی، عالم متنفذ وقت ملاقات کرد و از وی طلب همکاری کرد محمد آصف محسنی شخصاً از مسجد او دیدن کرد و در تکمیل ساختمان مسجد و مرکز فرهنگی آن سهم گرفت (نوری، ۱۳۹۷) بعد از تکمیل مسجد و مرکز فرهنگی این مرکز رفته رفته به محل آموزشهای دینی حتی برای اهل سنت بدل شد (همان)
در سال ۱۳۵۷ ش با کودتای حزب دموکراتیک خلق افغانستان و تحت فشار قرار گرفتن عالمان دینی، حکم دستگیری افضلی صادر شد و وی با اطلاع از این حکم شبانه با لباس مبدل از شهر خارج شد و به ارزگان خاص رفت. در آنجا نیز حکم دستگیری وی ابلاغ شده بود و او مجبور شد مرکز ولسوالی ارزگان خاص را نیز ترک کرده به مناطق اطراف پناه ببرد (افضلی (۱۳۹۶).
در سال ۱۳۵۸ ش مردم ارزگان خاص مثل مردم دیگر ولسوالی ها با حکومت مرکزی مخالفت کردند و افضلی نیز به جمع مخالفان دولت پیوست. وی در زمره محاصره کنندگان نیروهای دولتی در اطراف ولسوالی بود. بعد از مدتی محاصره مرکز ولسوالی به تصرف درآمد. او در این مدت علاوه بر فعالیت های نظامی گاهی در جمع نیروهای شیعه و سنی برای انسجام و حفظ وحدت سخنرانی میکرد (نوری، ۱۳۹۶)
افضلی در دهه ۱۳۶۰ ش مدتی را مجدداً به مسائل فرهنگی و آموزش پرداخت. او در سال ۱۳۶۲ ش با همکاری کاکایش محمد هاشم اکبری مدرسه امام صادق را در منطقه جوی نو شش پر ایجاد کرد. بعد از تکمیل ساختمان طلاب از مناطق حاجی محمد، سیا بغل، پیک سیرو و پهلوان به این مدرسه رفتند و مشغول تحصیل شدند. در این مدرسه کتابهای صرف و نحو، منطق، اصول و فقه تدریس میشد. فعالیت مدرسه تا سال ۱۳۶۹ ش ادامه داشت با شروع جنگ گروه های شیعه و سنی منطقه جوی نو تخلیه شد و مدرسه تعطیل شد افضلی، ۱۳۹۷). افضلی هم اکنون (۱۳۹۶) در کویته پاکستان مشغول فعالیتهای فرهنگی و تبلیغ معارف دینی است. منبع: دانشنامه هزاره، ج۱، ص۷۱۱-۷۱۳. تهیه کننده: علی مدد شریفی.